Καταναλωτική τεχνολογία και κρίση

[Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 90 -Φεβρουάριος 2009]

Σε παλαιότερες εποχές έχουμε γράψει διάφορες αφελείς τοποθετήσεις όπως για παράδειγμα ότι δεν μπορεί να μιλάμε ως χώρα για ανάπτυξη χωρίς να παράγουμε τίποτε το οποίο να μας κάνει μοναδικούς ή έστω ανταγωνιστικούς σε κάποιες αγορές. Οτι η μεσιτεία λύσεων πληροφορικής είναι βραχυπρόθεσμη υποκρισία επένδυσης ή κοινώς "φούσκα". Ελάχιστοι ενδιαφέρονταν να ακούσουν τέτοια πράγματα, και κάτι μας λέει ότι πολλοί δεν ήξεραν ή δεν μπορούσαν να φανταστούν τι θα ακολουθούσε. Η εντύπωση ότι τα "παράγωγα προϊόντα" θα συνέχιζαν να ανεβάζουν την οικονομία του αέρα δεν ήταν, εξάλλου, στοιχείο μόνο της ελληνικής πραγματικότητας. Ετσι η παγκοσμιοποιημένη φούσκα "έσκασε", έχοντας λίγο πριν χαρίσει στις οικογένειες που λυμαίνονται το πετρέλαιο του πλανήτη πακτωλούς χρημάτων.

Αυτά είναι παρελθόν, οι επιπτώσεις τους μάλλον θα είναι μέλλον, αλλά το θέμα μας είναι αλλού: στο ρόλο της λεγόμενης "καταναλωτικής τεχνολογίας" στο όλο παιχνίδι που λέγεται "ανάπτυξη". Η μετακόμιση των εργοστασίων στην Κίνα και ο ευτελισμός των τιμών των καταναλωτικών προϊόντων τεχνολογίας, ήταν ασφαλώς "βολικός" για τους καταναλωτές. Οι οποίοι, εξάλλου, δεν γνώριζαν για πόσα χρόνια ήταν τα εργοστάσια στην Κίνα και άρα πόσα χρόνια πριν ήταν εφικτή λ.χ. για έγχρωμο laser εκτυπωτή μια λιανική τιμή κάτω από 500 €. Εστω και αργά λοιπόν, οι καταναλωτές απόλαυσαν τις χαμηλές τιμές στα είδη της λεγόμενης υψηλής τεχνολογίας.

Τι φωτογραφικές μηχανές με πολλά megapixel και κάτω από 100 €, τι τηλεοράσεις HD με 400 € και λιγότερα! Για όσους θυμούνται τη δραχμή, με 30 χιλιάρικα παίρνεις φωτογραφική μηχανή που το 2003 επωλείτο περί τα 400, και με 100 χιλιάρικα αγοράζεις τηλεόραση που το 99 ήθελες τουλάχιστον μισό εκατομμύριο... Το πώς γίνεται μέσα σε 4 χρόνια και την εποχή που το πετρέλαιο "πετούσε" να ευτελιστούν τόσο οι τιμές, αυτό το ξέρουν πολύ λίγοι. Κατά μία εκδοχή εφόσον οι καταναλωτές πληρώνουν, τότε αυτές καλά κάνουν και είναι εκεί που είναι. Δεν χρησιμοποιούμε την ορολογία του νόμου της προσφοράς και της ζήτησης, γιατί ο Ανταμ Σμιθ μίλησε για ενημερωμένους καταναλωτές και στην προκειμένη περίπτωση ο "ενθουσιασμός" για το καινούριο gadget και η υποτιθέμενη ανάγκη να το αποκτήσουμε είναι ισχυρότερος της ενημέρωσης που -σε τελική ανάλυση- δεν θέλουμε και δεν έχουμε.

Δεν γνωρίζουμε, για παράδειγμα, πόσα εκατομμύρια άνθρωποι πληρώνονται με ένα πιάτο φαγητό για να πάρουμε εμείς φτηνό MP4 player, ούτε πόσα εκατομμύρια τόνοι CO2 αφήνονται καθημερινά ανεξέλεγκτα στην ατμόσφαιρα και πόσα τοξικά θάβονται όπου να 'ναι, για να παραχθούν όλα αυτά τα πολύτιμα gadget μας "φθηνά". Δεν θέλουμε να γνωρίζουμε, και άμα τα πράγματα ζορίσουν, τα ρίχνουμε και στο "καθεστώς " της Κίνας και ησυχάζουμε. Φταίει το καθεστώς της Κίνας που οι θέσεις εργασίας μετακόμισαν από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη εκεί για να πετάνε ανενόχλητα τα σκουπίδια τους και να βάζουν τους πεινασμένους να δουλεύουν για ένα πιάτο φαγητό για να φτιάχνουν τα subnotebooks και τα smartphones...

Ο βιασμός της λογικής, όμως, έχει κοντά ποδάρια και η τεχνολογία σπρώχνει το χρόνο μπροστά όχι μόνο στα καλά, αλλά και στα κακά. Ετσι, σήμερα βλέπουμε με δέος τις δεκάδες χιλιάδες απολύσεις στις εταιρίες τεχνολογίας, στις οποίες κάτι μας λέει ότι δεν προσμετρώνται οι απολύσεις κινέζων. Και δεν ξέρουμε πού θα σταματήσει αυτό, ούτε αν και πότε θα μας αγγίξει. Αναρωτηθήκαμε ποτέ αν όλες αυτές οι καταναλωτικές τεχνολογικές ανοησίες ικανοποιούσαν πραγματικές ανάγκες μας; Αν ναι, γιατί δεν αγοράζουμε ακόμη για να μη χαθούν και οι δουλειές; Αν όχι, μήπως είμαστε (ως είδος) ανόητοι που όχι μόνο τα καταναλώναμε όλα αυτά, αλλά και πιστεύαμε ότι δεν υπάρχει καν φούσκα; Η ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, θα πει κανείς, δεν την αφήνει να δει πέρα από τη μικρότητά της. Βολικό, ιδιαίτερα αν από όσα είναι προσβάσιμα στην ανθρώπινη ύπαρξη αφαιρέσουμε τη γνώση, και στη θέση της φυτέψουμε τα smartphones, τα MP3 players, και τόσα άλλα παραφερνάλια γεμάτα με έγχρωμα LCD υψηλής ανάλυσης αλλά χαμηλής νοημοσύνης.

Περί κάθαρσης (2)

[Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 89 - Ιανουάριος 2009]

(Το κείμενο αυτό είναι σύνθεση των 3-4 posts που προηγήθηκαν)

Η χρονιά που τελείωσε έχει κάθε δυναμική να γίνει η αρχή πολλών εξελίξεων. Η δυναμική μόνη της, βέβαια, δεν αρκεί. Χρειάζεται θάρρος και ανοιχτό μυαλό τα οποία δεν υπάρχουν πουθενά στην "τηλεόραση". Οι ίδιοι κολλητοί των καναλαρχών, πρωτοκλασσάτα στελέχη, θυγατέρες, κυρίες που μόλις βγήκαν από το κομμωτήριο, κόλακες της σημερινής και αυριανής κυβέρνησης που επαναλαμβάνουν συνέχεια το όνομα του Αρχηγού, οι ίδιοι που τόσα χρόνια κοσμούν με το ανάλγητο βλέμμα τους και το φτωχό πλην φανταχτερό λεξιλόγιό τους τα σαλόνια μας, αυτοί αναλύουν την κατάσταση και μας εξηγούν "τι συμβαίνει".

Ολοι συμφωνούν ότι "η κοινωνία πρέπει να σκύψει πάνω από το πρόβλημα", και ο καθένας με το δικό του ξύλινο λεξιλόγιο μας τηλε-μεταφέρει την αλήθεια του. Το μόνο που δεν "σκέφτονται" τόσο αυτοί που μιλούν, όσο και εκείνοι που τους δίνουν το λόγο, είναι ότι για να "δουν το πρόβλημα" πρέπει απλά να σταθούν όλοι μαζί απέναντι από έναν καθρέφτη. Οτι για να το αντιμετωπίσουν, πρέπει να εξαφανιστούν. Δεν σκέφτονται ότι μια γενιά που την βιάζεις πνευματικά και σωματικά εδώ και χρόνια, δεν αρκεί να της πεις "τι έχεις παιδάκι μου, ηρέμησε και έλα να μιλήσουμε".

Κάτι, λοιπόν, τα παιδιά, κάτι αυτοί οι "πολιτικοί" και "δημοσιογράφοι", κάτι το πολυβολείο του Πολυτεχνείου, κάτι το ασφαλιστικό, και οι ψηφοφόροι δανειολήπτες αρχίζουν να φαίνονται ως τραγικά πρόσωπα που αποζητούν την κάθαρση, με τη λέξη να μην έχει την αβάσταχτη ελαφρότητα που της αποδίδουν οι τηλε-πολιτικοί της προηγούμενης παραγράφου, αλλά το πραγματικό της νόημα. Σε αναζήτηση των χαρακτηριστικών της κάθαρσης, λοιπόν, δηλώνοντας ότι δεν αποδεχόμαστε ότι "η πολιτική είναι η επιστήμη του εφικτού".

Με τούτη την οριοθέτηση, έχουμε την αίσθηση ότι χαρακτηριστικά της διαδικασίας της κάθαρσης είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

1. Πρωταγωνιστούν πρόσωπα που δεν εμπλέκονται με οποιοδήποτε ρόλο στην τρέχουσα πολιτική σκηνή. Δεν μιλάμε για α-πολιτική διαδικασία, όπως θα προσάψουν πολλοί, αλλά για ουσιαστική ανάκτηση εμπιστοσύνη στη λειτουργία των πολιτικών θεσμών. Η εμπιστοσύνη στα πάσης απόχρωσης πρωτοκλασσάτα στελέχη έχει τελειώσει, και έχει δώσει τη θέση της στο θυμό των νέων ανθρώπων και όχι μόνο. Οσοι από τους θιγόμενους είναι πραγματικά πολιτικά πρόσωπα θα καταλάβουν και θα "θυσιαστούν". Οι υπόλοιποι θα αντιδράσουν, αλίμονο, αλλά μόνο για ιδιοτελείς λόγους. Ο,τι είχαν να προσφέρουν το έχουν ήδη προσφέρει και η διατύπωση αυτή είναι ήδη επιεικής.

2. Ξεκινά άμεσα μια διαδικασία συνολικής αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος από ομάδα που θα επιλεγεί με αυξημένη πλειοψηφία της Βουλής με δεκαετή θητεία και χωρίς το δικαίωμα του πολιτεύεσθαι στη συνέχεια. Βασικά της στοιχεία είναι η πλήρης απαξίωση της παραπαιδείας (προσοχή: άλλο απαξίωση, άλλο κατάργηση), η πλήρης αποσύνδεση Λυκείου-Πανεπιστημίου, η συνολική αναδόμηση του περιεχομένου στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και εν κατακλείδι η εφαρμογή της αρχής "εκπαίδευση= χαρά και δημιουργία".

3. Μελετώνται και εφαρμόζονται μέτρα για το μέλλον των νέων ανθρώπων, τα οποία αφορούν την εργασία στην πραγματική οικονομία, αξιοπρεπή σύνταξη, και πάνω απ' όλα διαπερνώνται από πνεύμα δημιουργίας και κάνουν τους νέους να θέλουν να δημιουργήσουν και όχι να βολευτούν. Πολλοί θα δυσαρεστηθούν, αλλά δεν γίνεται αλλιώς.

Τα παραπάνω είναι γενικές αρχές και μόνο, οι οποίες έχουν πολλή δουλειά για να γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες. Η ουσία παραμένει πως όσο η όποια "ηγεσία", ανεξαρτήτως απόχρωσης, σκέφτεται τα πάντα με όρους "πολιτικού κόστους" δεν υπάρχει διέξοδος. Με μια άλλη διατύπωση, όσο η πολιτική εκφυλιστικά ταυτίζεται με την εξουσία που ασκείται ως δανεισμός από όσους δεν έχουν καν γεννηθεί, για να γίνονται κάποιοι "σωτήρες" πρόσκαιρα αρεστοί, είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Αυτό έχει ακουστεί πολλές φορές, αλλά ως χώρα μάλλον δεν το καταλαβαίνουμε, οπότε είμαστε (δις) άξιοι της μοίρας μας. Ευχάριστες διέξοδοι από το παρόν τέλμα δεν υπάρχουν. Και χωρίς να γινόμαστε μάντεις κακών, φοβούμαστε ότι η οργή που εισπράττουμε σήμερα από τους νέους, αλλά και η εκμετάλλευσή της από τους "γνωστούς-άγνωστους", δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα γίνουν όσο συνεχίζει η ίδια κατάσταση. Α, και καλή μας χρονιά…

Περί κάθαρσης...

Ανεξάρτητα από το αν μπορεί να εντοπιστεί "αξιοπρεπής" μεταφορά αρχαίας τραγωδίας στη σύγχρονη νεοελληνική κατάσταση, πολλοί αναζητούν την "κάθαρση". Η συντηρησιμότητα των γεγονότων, καθώς και η φαντασία κάποιων από τις ακτιβιστικές πρωτοβουλίες (πχ τα του "δέντρου" στην Αθήνα) έχουν αρχίσει να συσσωρεύουν πολλά νεύρα τα οποία (ας όψονται πολιτικό κόστος και "εορταστική περίοδος" τα οποία αμφότερα προστίθενται στην ψυχολογία του δανειολήπτη) φοβόμαστε πως θα είχαν βρει τρόπο έκφρασης. Χωρίς να επαναλαμβανόμαστε σχετικά με το ποιος λέει σήμερα τι, τι έλεγε εχτές, πού ήταν, κλπ, θα αρχίσουμε να ασχολούμαστε με το "δια ταύτα".

Διευκρινίζουμε από την αρχή ότι δεν αποδεχόμαστε ευφυολογήματα του τύπου "η πολιτική είναι η επιστήμη του εφικτού", ούτε αντιλαμβανόμαστε ως "επιλογή των πολιτών" τα αποτελέσματα της σταυροδοσίας στις βουλευτικές εκλογές των πελατών που αυτάρεσκα αυτοαποκαλούνται πολίτες. Μπορεί να σφάλουμε, αλλά είναι δικαίωμά μας. Εχοντας πει αυτά, αναζητούμε κατ αρχήν κάποια γενικά χαρακτηριστικά της κατάστασης που θα ονομαστεί "κάθαρση" (...καταραμένο "89"...), και όχι, επί του παρόντος, το περιεχόμενο συγκεκριμένων "μέτρων". Με όλη τούτη την οριοθέτηση, έχουμε την αίσθηση ότι χαρακτηριστικά της διαδικασίας της κάθαρσης είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

1. Πρωταγωνιστούν πρόσωπα που δεν εμπλέκονται με οποιοδήποτε ρόλο στην τρέχουσα πολιτική σκηνή. Δεν μιλάμε για α-πολιτική διαδικασία, όπως θα προσάψουν πολλοί, αλλά για ουσιαστική ανάγκη ανάκτησης εμπιστοσύνης στη λειτουργία των πολιτικών θεσμών. Η εμπιστοσύνη στα πάσης απόχρωσης πρωτοκλασσάτα στελέχη έχει τελειώσει και έχει δώσει τη θέση της στο θυμό των νέων ανθρώπων και όχι μόνο. Οσοι από τους θιγόμενους είναι πραγματικά πολιτικά πρόσωπα θα καταλάβουν και θα "θυσιαστούν". Οι υπόλοιποι θα αντιδράσουν, αλίμονο, αλλά μόνο για ιδιοτελείς λόγους. Ο,τι είχαν να προσφέρουν το έχουν ήδη προσφέρει και η διατύπωση αυτή είναι ήδη επιεικής.

2. Ξεκινά άμεσα μια διαδικασία συνολικής αναμόρφωσης του εκπαιδευτικού συστήματος από ομάδα που θα επιλεγεί με πλειοψηφία 2/3 της Βουλής με δεκαετή θητεία. Βασικά της στοιχεία: α) η πλήρης απαξίωση της παραπαιδείας β) η πλήρης αποσύνδεση Λυκείου-Πανεπιστημίου γ) η συνολική αναδόμηση περιεχομένου στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση δ) η εφαρμογή της αρχής "σχολείο = χαρά και δημιουργία".

3. Μελετώνται και εφαρμόζονται μέτρα για το μέλλον των νέων ανθρώπων, τα οποία αφορούν την εργασία στην πραγματική οικονομία, αξιοπρεπή σύνταξη, και πάνω απ' όλα διαπερνώνται από πνεύμα δημιουργίας και κάνουν τους νέους να θέλουν να δημιουργήσουν και όχι να βολευτούν. Αποτυχία κοινωνικής αποδοχής τέτοιων μέτρων σημαίνει αυτόματα οικειοθελή παραίτηση των εμπλεκομένων.

Μπορούν να γραφούν και αρκετά άλλα σχετικά με επιμέρους πλευρές των αναγκαίων ενεργειών, θέμα στο οποίο ίσως επανέλθουμε. Τα παραπάνω τα βλέπουμε ως γενικές αρχές και μόνο, οι οποίες έχουν πολλή δουλειά για να γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες. Η ουσία παραμένει πως όσο η όποια "ηγεσία" σκέφτεται τα πάντα με όρους "πολιτικού κόστους" δεν υπάρχει διέξοδος. Με μια άλλη διατύπωση, όσο η πολιτική εκφυλιστικά ταυτίζεται με την εκλογική αποτελεσματικότητα και με την εξουσία κάποιοι να βάζουν όλους τους υπόλοιπους να δανείζονται για να γίνονται οι ίδιοι εκλογικά και πρόσκαιρα αρεστοί, είμαστε αξιοι της μοίρας μας. Αυτό έχει ακουστεί πολλές φορές, αλλά ως χώρα μάλλον δεν το καταλαβαίνουμε, οπότε είμαστε (δις) αξιοι της μοίρας μας.

Ευχάριστες διέξοδοι από το παρόν τέλμα δεν υπάρχουν. Παραπομπές των σημαντικών θεμάτων στο μέλλον με δανεισμό ακόμη και από όσους δεν έχουν κάν γεννηθεί, δεν λειτουργούν και η οργή που εισπράτουμε σήμερα από τους νέους δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτά που θα γίνουν όσο συνεχίζει η ίδια κατάσταση.

Περί Πανεπιστημιακού Ασύλου

Στη λίστα [HELLENIC-PROFESSORS-PHDS] γίνεται τις μέρες αυτές και με αφορμή τα γεγονότα, μια (ακόμη) συζήτηση περί Ασύλου, ιδιαίτερα κόσμια και αξιόλογη, πιστεύω. Παραθέτω ένα μικρό τμήμα του διαλόγου και συγκεκριμένα μια επιστολή του κ. Κιουστελίδη, συνταξιούχου μέλους ΔΕΠ του ΕΜΠ, και εμού.

Η επιστολή του κ. Ιωάννη Κιουστελίδη:

Αγαπητέ κύριε Βεσκούκη

Το «άσυλο» δεν μπορεί να διατηρηθεί στην παρούσα μορφή του, έστω και αν αυτό σημαίνει σύγκρουση με τον χώρο των «αναρχικών». Τα έκτροπα που γνωρίσαμε θα επαναληφθούν και ίσως θα γίνουν εντονώτερα σε πρώτη ευκαιρία. Σκοπός των λεγομένων «αναρχικών» ή «αντιεξουσιαστών» δεν είναι κυρίως να προκαλέσουν καταστροφές, αλλά να προκαλέσουν το ενδιαφέρον του κοινού και ιδιαίτερα των τηλεθεατών για τις διαμαρτυρίες τους. Όπως, σωστά, είπε ένας δημοσιογράφος στο ραδιόφωνο, αν συγκεντρωθούν στην Ομόνοια 10.000 μέλη του ΠΑΜΕ και διαδηλώνουν ειρηνικά, η είδηση θα μπει στα ψιλά γράμματα των εφημερίδων. Αν, όμως, 100 ή 200 «κουκουλοφόροι» βάλουν φωτιές σε κάμποσα μαγαζιά της οδού Στουρνάρα και της Πατησίων, η είδηση αυτή θα γίνει πρωτοσέλιδο και βασικό θέμα στα δελτία ειδήσεων.

Τι θέλουν οι «αναρχικοί»; Να επηρεάζουν άμεσα την πολιτική, χωρίς οι ίδιοι να συμμετάσχουν στην εξουσία. Όποιος θέλει να καταλάβει την νοοτροπία τους πρέπει, ίσως, να προσέξει το βιβλίο του John Holloway «Ας Αλλάξουμε τον Κόσμο Χωρίς να Καταλάβουμε την Εξουσία» (εκδότης Σαββάλας). Ο κύριος στόχος των κινητοποιήσεων από την πλευρά των «αντιεξουσιαστών» δεν είναι η διαμαρτυρία για τον άδικο θάνατο του «σύντροφου Αλέξανδρου», όπως τον αποκαλούν, αλλά η εξάλειψη όλων των κοινωνικών προβλημάτων και ιδιαίτερα της ανεργίας, της φτώχειας, και της εκμετάλλευσης. Όσο θεμιτοί και αν είναι αυτοί οι στόχοι, δεν πρόκειται να επιτευχθούν με μαζικές καταστροφές.

Το λεγόμενο «άσυλο» έχει και μίαν άλλη πλευρά, που δεν προβάλλεται από τα μέσα ενημέρωσης και δεν είναι γνωστή στο ευρύ κοινό. Οι λεγόμενοι «αναρχικοί» δεν καταλαμβάνουν το Πολυτεχνείο μόνο σε περιόδους κινητοποιήσεων, αλλά βρίσκονται μόνιμα μέσα σε αυτό. Από δεκαετίες έχουν καταλάβει μόνιμα κάποιες αίθουσες στα περισσότερα ΑΕΙ τουλάχιστον της Αθήνας και τις μετέτρεψαν σε λέσχες τους, τις οποίες δεν πλησιάζει το προσωπικό των ΑΕΙ. Συνάδελφος καθηγητής, που έκανε παλαιότερα επιτήρηση στον χώρο του Πολυτεχνείου σε έναν από τους εορτασμούς της 17^ης Νοέμβρη, βρήκε σε μία από αυτές τις αίθουσες δεκάδες έτοιμες «βόμβες Μολότωφ». Αυτό εξηγεί ίσως και το πώς οι βόμβες αυτές είναι αμέσως διαθέσιμες, όταν τις χρειαστούν. Στο ΕΜΠ τέτοιες λέσχες αναρχικών υπάρχουν τόσο στο συγκρότημα της Πατησίων όσο και σε αυτό στου Ζωγράφου.

Ιδιαίτερα το συγκρότημα της οδού Πατησίων ήταν αυτές τις μέρες υπό τον απόλυτο έλεγχο των «αναρχικών». Ούτε την Δευτέρα, ούτε την Τρίτη (8 και 9 Δεκ. 08) υπήρχε εκεί κάποιος εκπρόσωπος της πολυτεχνειακής κοινότητας, καθηγητής ή φοιτητής. Υπήρχαν μόνο «αναρχικοί» ή «αντιεξουσιαστές», πού έσπαζαν τα σχεδιαστήρια με μία βαριοπούλα και τα έκαιγαν στο προαύλιο για να ζεσταίνεται η ομάδα επιτήρησης που ήταν εκεί. Οι περισσότερες αίθουσες ήσαν και είναι και τώρα σε άθλια κατάσταση, με επιγραφές στους τοίχους και σκουπίδια.

Το λεγόμενο «άσυλο» έχει από χρόνια μετατρέψει τα ΑΕΙ σε άνδρα αναρχικών, που τώρα πιά θεωρούν ότι έχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα στην χρήση των χώρων που καταλαμβάνουν. Συχνά έρχονται σε σύγκρουση και με το προσωπικό φύλαξης, γιατί, όταν οργανώνουν κάποια εκδήλωση, συγκεντρώνονται στον χώρο του ιδρύματος και διάφοροι άλλοι περιθωριακοί, που κάνουν διαρήξεις στα γραφεία των καθηγητών.

Το άσυλο όφειλε να προστατεύει καθηγητές και φοιτητές και όχι τους αναρχικούς και αντιεξουσιαστές που τρομοκρατούν τον πανεπιστημιακό χώρο.
Γι αυτό πρέπει να περιοριστεί ίσως μόνο στο εσωτερικό των κτιρίων ή μόνο σε προσωπικό και φοιτητές των Ιδρυμάτων.

Η παρούσα κατάσταση οδηγεί σε αδιέξοδο. Στην Πάτρα οι έμποροι και επαγγελματίες κατεδίωξαν τους «διαδηλωτές» που είχαν αρχίσει καταστροφές. Ποιός αποκλείει ο επόμενος φόνος να οφείλεται σε επαγγελματία που θα υπερασπίζεται κόπους μίας ζωής; Εξάλλου, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι όλες οι καταστροφές πληρώνονται, τελικά, από το αιώνιο θύμα, τον λαό, όπως τα σπασμένα καταστήματα των τραπεζών τα πληρώνουν τελικά οι δανειολήπτες και όχι οι τραπεζίτες! Είναι δίκαιες και θεμιτές οι διαδηλώσεις κατά της ανεργίας ή της κατατικής αυθαιρεσίας. Δεν πρέπει όμως να συντηρούνται καταφύγια για ταραχοποιούς που θέλουν να αλλάξουν τον χαρακτήρα αυτών των εκδηλώσεων.

Γιάννης Κιουστελίδης

Η απάντησή μου:

Αγαπητέ κύριε Κιουστελίδη,

Συμμερίζομαι τις απόψεις σας σχεδόν στο σύνολό τους. Συμφωνώ ότι αιτία για όλα όσα συνέβησαν και φοβούμαι ότι και θα συμβούν δεν είναι η δολοφονία, αλλά κάποια άλλα προβαλλόμενα ως αιτήματα, τα οποία είναι μάλλον εύλογα.

Γνωρίζω, επίσης, ότι στο ΕΜΠ και όχι μόνο ενδέχεται κατά περιόδους να αποθηκεύονται κάθε είδους πολεμοφόδια, όπως επίσης ότι υπάρχουν χώροι "άβατοι" που διαμένουν άτομα που μάλλον δεν έχουν καν ιδιότητα φοιτητή. Σχετικά με το τελευταίο, θα ήταν ίσως χρήσιμο να μάθουμε πώς και πότε πραγματικά εγκαταστάθηκαν όλοι αυτοί, στο πλαίσιο ποιας συμφωνίας, κλπ, αλλά δεν είναι αυτό τώρα το θέμα μας.

Θα συμφωνήσουμε, επίσης, πιστεύω, ότι το ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι καλλιεργεί την οργή στους νέους, οργή η οποία εκφράζεται ως βία τόσο περισσότερο όσο λιγότερο έχει λαξευθεί η προσωπικότητα τους στο σχολείο (ή μήπως να πω στο φροντιστήριο;).

Το "Ασυλο" είναι μια κοινωνική κατάκτηση ώριμη για την εποχή της, πραγματωμένη κυριολεκτικά με αίμα. Σήμερα, πράγματι, καταστρατηγείται για τους λόγους και με τους τρόπους που αναφέραμε. Οι φοιτητές δεν είναι σε θέση να το υπερασπίσουν οι ίδιοι, και αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, το ίδιο το Ασυλο δεν πιστεύω ότι αποτελεί την αιτία όσων συμβαίνουν. Είναι ένα βολικό εργαλείο, ίσως, το οποίο και να εκλείψει, δεν θα εκλείψουν οι αιτίες των φαινομένων που βιώνουμε. Και όσο δεν εκλείπουν οι αιτίες, όσα "Ασυλα" και αν καταργηθούν τα φαινόμενα θα βρίσκουν το δρόμο τους. Η οργή, θα βρίσκει το δρόμο της, ακόμη και αν οι μολότωφ δεν αποθηκεύονται στο ΕΜΠ Πατησίων, αν αυτό συμβαίνει.

Στις παρούσες συνθήκες, αλήθεια, πώς φανταζόμαστε την άρση ή καλύτερα την κατάργηση του Ασύλου; Θα περιπολούν στα υπόγεια του κτ. Γκίνη ένστολοι και θα συλλαμβάνουν όποιον κινείται ύποπτα; Θα υπάρχει face control στην είσοδο και θα επιτρέπονται μόνο φοιτητές και εργαζόμενοι; Θα υπάρχει ηλεκτρονικός έλεγχος πρόσβασης από την Αστυνομία ή την Πανεπιστημιακή κοινότητα; Οποιος γνωρίζει την πραγματικότητα, όσο οργισμένος και να νιώθει για την κατάσταση, γνωρίζει ότι αυτά δεν γίνονται για πλήθος πρακτικών αλλά κυρίως για λόγους κουλτούρας του πανεπιστημίου.

Η κοινωνία έχει ανάγκη πολλά σημεία αναφοράς για να λειτουργεί ως οτιδήποτε περισσότερο από στεγασμένη αγέλη. Ένα από αυτά, είναι η "στέγη" της αμφισβήτησης, η οποία στην Ελλάδα παραμένει το Πανεπιστήμιο. Ναι, καταστρατηγείται, υποφέρει, και οι υπηρέτες της δεν είμαστε και τόσο άξιοι. Ωστόσο, συμβολικά, διατηρεί το νόημά της και αν το χάσει, ιδιαίτερα αν το χάσει με βίαιο τρόπο όπως η κατάργηση του Ασύλου, δεν θα είναι οι ομάδες που αποθηκεύουν μολότωφ που θα πληγούν. Αυτές θα βρουν άλλες αποθήκες. Θα είναι το concept του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα, το οποίο δεν ένα αποστεωμένο κτίριο με εργαστήρια και αμφιθέατρα που διαθέτουν access control με rfid tags, αλλά κάτι πολύ διαφορετικό, το οποίο όταν λειτουργεί κανονικά προάγει την επιστήμη, τον πολιτισμό και τα ήθη. Θέτει τη δύναμη της κοινωνίας στην υπηρεσία της Σοφίας, παράγει πρόοδο και αισθητική.

Αυτά τα τελευταία μας λείπουν. Δεν λείπουν πρωτίστως από το Πανεπιστήμιο, λείπουν πρωτίστως από το πολιτικό σύστημα. Ας ασχοληθούμε με αυτό, λοιπόν. Εκεί είναι οι αιτίες των προβλημάτων. Τα υπόλοιπα, όπως το Ασυλο, αλλά και η παρακμή της Εκκλησίας και της Δικαιοσύνης, αποτελούν, κατά τη γνώμη μου παράγωγα φαινόμενα, με τα οποία ακόμη και αν ασχοληθούμε, δεν έχουμε αντιμετωπίσει τις αιτίες τους.

Με εκτίμηση,

Β.Βεσκούκης, Επ.Καθ.ΕΜΠ

Μορφές...

Για πολλούς η "επόμενη μέρα" των πρόσφατων γεγονότων δεν έχει έρθει ακόμη. Αλλοι διαγιγνώσκουν "τάσεις προς εκτόνωση" (η ξύλινη ορολογία παραμένει ίδια στις οικονομικές, πολιτικές, και κάθε είδους ειδήσεις). Οι κυβερνώντες τρέχουν να μαζέψουν ό,τι μπορεί να μαζευτεί ανακοινώνοντας οικονομικά μέτρα ενίσχυσης των καταστηματαρχών. Οι ειδικοί κάθε μορφής, ειδικότητας και ιδιότητας "έχουν πάρει τα κανάλια" και "τα δίνουν όλα". Τα συνθήματα του τύπου "αγοράστε από τα μαγαζιά της Αθήνας" ακούγονται από όλους τους φέροντες τον "πολιτικά ορθόν" λόγο. Οι πολιτικοί της μείζωνος αντιπολίτευσης έχουν πάρει τα πάνω τους και αν έπρεπε να απαντήσουν μονολεκτικά σε όλα, θα έλεγαν τη λέξη "εκλογές".

Τα blog έχουν "ανάψει" και γενικά, ένας ανεγκέφαλος (αυτό ερευνάται), ένα όπλο, μια σφαίρα, και ένα άτυχο παιδί που βρέθηκε μπροστά του, έγιναν το κλειδί για να ανοίξει το "κουτί της Πανδώρας" και να βγουν από μέσα πλείστα όσα τρομερά πράγματα, σχετικά με τα οποία ελάχιστοι θέτουν το ερώτημα: πώς βρέθηκαν όλα αυτά μέσα στο κουτί της Πανδώρας;

Απαντήσεις πολλές, οι περισσότερες σε μορφή ψηφιακού όπιου προς κατανάλωση από παντοφλοφόρους τηλεθωρούντες δανειολήπτες νεοέλληνες. Η "κυβέρνηση της φωτιάς" λένε οι πράσινοι. "Δεν είστε αρκετά δεξιοί και ορθόδοξοι", λένε οι πιο μπλε. "Θερίζετε ό,τι σπείρατε" λένε οι αριστεροί του καναπέως. "Κλείστε τα σχολεία και τα πανεπιστήμια" λένε οι ορθόδοξοι αριστεροί. Για να δει κανείς τηλεόραση, πρέπει να πάρει πρώτα ηρεμηστικά.

Μερικές σκηνές από το σημερινό πρωινό (11.12.2008) γεμάτες με χαρακτηριστικές μορφές:

Ενας κύριος και μια κυρία που αμφότεροι κληρονόμησαν τη βουλευτική έδρα από τον μπαμπά, να αναλύουν με ύφος τα προβλήματα της νεολαίας στην εκπαίδευση και την καθημερινότητα, τα οποία οι ίδιοι, προφανώς, από κάπου τα πληροφορήθηκαν.

Ενα πιτσιρίκι με το υφάκι του 17% εκείνης της δημοσκόπησης, να "μαρκάρει" όπως οι "μεγάλοι" πολιτικοί τον συνομιλητή του και να μην τον αφήνει να ολοκληρώσει καμία φράση που δεν τη βρίσκει Ορθή, και να χαμογελά με χαρά που ήταν κολλητός του Ωραίου.

Ενας κυβερνητικός να προσπαθεί να αναλύσει ότι ούτε λίγο ούτε πολύ, οι καμμένοι θα βρεθούν και ωφελημένοι γιατί θα τους δώσουν και άτοκα δάνεια, θα τους αφήσουν να πάρουν αυτοκίνητο χωρίς τέλη ταξινόμησης (που σε ένα σοβαρό αυτοκίνητο μπορούν να φτάσουν τις αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ), θα τους κλείσουν τις ανέλεγκτες υποθέσεις, και διάφορα άλλα, που κάνουν αυτούς που δεν κάηκαν να αναρρωτιώνται για ποιο λόγο δεν πήγαν να παρκάρουν την μερσεντές στη Στουρνάρη ή μήπως να την πάνε σήμερα.

Κανένα, μα κανένα, νέο πρόσωπο. Οι ίδιοι γνωστοί των καναλαρχών, πρωτοκλασσάτοι, θυγατέρες, κυρίες που μόλις βγήκαν από το κομμωτήριο, κόλακες της σημερινής και αυριανής κυβέρνησης που δε λησμονούν να επαναλαμβάνουν το όνομα του Αρχηγού. Ακριβώς οι ίδιοι που τόσα χρόνια κοσμούν με το ανάλγητο βλέμμα τους και το φτωχό πλην φανταχτερό λεξιλόγιό τους τα σαλόνια μας.

Ολοι συμφωνούν στο ότι "η κοινωνία πρέπει να σκύψει πάνω από το πρόβλημα". Καθένας με τον τρόπο του, τις διατυπώσεις του και το δικό του ξύλινο λεξιλόγιο του δικού του Ορθού Λόγου, αυτό λέει: να δούμε το πρόβλημα, να ακούσουμε τους νέους. Μάλιστα. Το μόνο που δεν σκέφτονται είναι ότι για να "δουν το πρόβλημα" πρέπει απλά να σταθούν όλοι μαζί απέναντι από έναν καθρέφτη. Οτι για να το αντιμετωπίσουν, πρέπει να εξαφανιστούν και το μόνο επίπεδο αντικείμενο επί του οποίου να βλέπουν τον εαυτό τους να είναι επίσης ο καθρέφτης. Ολα τα σκέφτονται εκτός από αυτό. Δεν σκέφτονται ότι κάποιον που τον βιάζεις πνευματικά και σωματικά εδώ και χρόνια, δεν αρκεί να του πεις "τι έχεις παιδάκι μου έλα να σε ακούσω".

Ομως, όποιο και να ναι το πάνελ, οι Σοβαροί Δημοσιογράφοι το "στριμώχνουν" μέχρι ένα σημείο. Εκείνο το σημείο που ο τηλεθεατής δεν θα τους προσάψει ότι είναι φιλικοί με τους πολιτικούς, ότι τους κάνουν πάσα ερωτήσεις τις οποίες θα απαντήσουν με τρόπο ώστε να επανεμφανιστούν σα σωτήρες του κοινωνικού πτώματος που το είδος τους δημιούργησε. Εκείνο το σημείο που ο τηλεθεατής δεν θα πατήσει το κουμπί της ζαπιέρας. Μέχρι εκείνο το λεπτό σημείο τους πιέζουν. Ούτε λέξη για τον τρόπο που γέμισε το κουτί της Πανδώρας. Μόνο αναλύσεις για το τι θα γίνει τώρα που οι Ελληνες θα τους ξαναεκλέξουν, τους μεν ή τους δε, αδιάφορο.

Εχουμε μερικές σκέψεις για το γέμισμα του κουτιού της Πανδώρας, τις οποίες θα τις μοιραστούμε και με άλλους και σύντομα θα τις εκθέσουμε και εδώ.

"Το κουφάρι ενός πολιτισμού"

Δείτε ένα εξαιρετικό κείμενο. Δεν γράφηκε "μετά" τα γεγονότα, γράφηκε λίγο πριν, αλλά θα μπορούσε να είχε γραφεί και πολύ πριν. Εξαιρετική συνέχεια στην τελευταία παράγραφο του "Οι Άθλιοι", ή και πρόλογος, διαλέξτε...

Οι Άθλιοι

Χωρίς καμία διάθεση πλειοδοσίας στην αγανάκτηση για το θάνατο του 15χρονου, οφείλουμε να αναφερθούμε στο γενικότερο φαινόμενο που με βίαιο τρόπο εκδηλώνεται τις τελευταίες ημέρες. Η οργή όπως και η αγανάκτηση περισσεύει. Όπως περισσεύει και η υστεροβουλία πολλών από αυτούς που τις εκφράζουν ή ακόμη και τις υποθάλπουν δημόσια. Το παράδοξο θα ήταν να μην επιχειρούσε κανείς να εκμεταλλευτεί το γεγονός προς όφελος της δικής του αλήθειας, της δικής του επιδίωξης και εν γένει της δικής του προβολής στο μέλλον. Το ενδιαφέρον θα ήταν να προσπαθούσαν όλοι να κάνουν αναλύσεις όχι της εικόνας, αλλά των αιτιών που την προκάλεσαν. Η πραγματικότητα της δημόσιας τηλεμεταφερόμενης εικόνας, της γεμάτης με βία και "αγανάκτηση", όμως, δεν είναι καθόλου παράδοξη - κάθε άλλο. Είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τα σημεία των καιρών.

Ας δούμε λίγο την εικόνα πριν συνεχίσουμε. Κατ αρχήν είναι η ίδια η εικόνα: το πλάνο με τις φωτιές, τις πέτρες, τους αγανακτισμένους, τους περαστικούς, τα αυτοκίνητα με τις ρόδες να κοιτάνε στον ουρανό. Είναι η φωνή του εκφωνητή που τη συνοδεύει: "κυρίες και κύριοι", "πού είναι το κράτος", "ανεξέλεγκτη η κατάσταση", "η Αθήνα καίγεται", "οι γνωστοί άγνωστοι", "Νίκο φύγε από εκεί μην κινδυνεύσεις". Είναι η εικόνα του πολίτη-θύματος: "πού ήταν η αστυνομία;", "περιμέναμε να δουλέψουμε στις γιορτές και τώρα τι θα κάνουμε;", "φώναζα στον αστυνομικό και εκείνος μου έλεγε να πάρω το 100", "στο χώρο που κάηκε δούλευαν 100 εργαζόμενοι της εταιρίας μας", "το κατάστημα ήταν ασφαλισμένο". Είναι η εικόνα του κυβερνώντος: "θα τους τιμωρήσουμε", "θα χυθεί άπλετο φως", "θα φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο", "η κυβέρνηση συμπαρίσταται στα θύματα". Η εικόνα του μείζονος αντιπολιτευόμενου: "η κυβέρνηση αυτή έχει κλείσει τον κύκλο της", "εκλογές τώρα", "η κυβέρνηση είναι επικίνδυνη για το έθνος", "είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τη διακυβέρνηση της χώρας". Και η εικόνα της προοδευτικής αριστεράς: "καλούμε τους νέους να κλείσουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια", "εμείς τη δική μας την πορεία την περιφρουρήσαμε", "όποιος και να ναι κυβέρνηση φταίει το σύστημα", "δεν συνεργαζόμαστε με κανέναν σε κυβέρνηση". Τέλος, η εικόνα του Αναλυτή: "η κοινωνία μας νοσεί", "να σκύψουμε πάνω από το πρόβλημα", "να λειτουργήσουν οι θεσμοί".

Τι κοινό έχουν όλες αυτές οι εικόνες; Κατά την άποψή μας, τρία πράγματα:

Κατ αρχήν επιφανειακά: είναι ίδιες, ως τηλεοπτικά πλάνα, με τις εικόνες πολλών γεγονότων εδώ και πολλά χρόνια, από τότε που ήρθαν στο προσκήνιο τα "Εξάρχεια", αν όχι νωρίτερα, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 80, λίγο μετά την "Αλλαγή". Με τη δολοφονία του Καλτεζά, με τον εμπρησμό του Πολυτεχνείου, τα "παραδοσιακά" επεισόδια της επετείου του Πολυτεχνείου, τον κλεφτοπόλεμο εντός και εκτός του Ιδρύματος, τα καψίματα της σημαίας, την άρση του ασύλου το 95 και πολλά παρόμοια.

Κατόπιν γλωσσικά: το ίδιο λεξιλόγιο, οι ίδιες φράσεις, εκπεφρασμένες από τα ίδια πρόσωπα, πρωταγωνιστές, αντιπολιτευόμενους, αναλυτές, παράγοντες γενικά, το πολύ-πολύ σε διαφορετικούς ρόλους. Το ίδιο βάπτισμα της επιφανειακής συνθηματολογίας ως "πολιτική", η ίδια αγανάκτηση του δημοσιογράφου.

Το τρίτο κοινό στοιχείο είναι λίγο πιο κρυμμένο: είναι το απέραντο Εγώ, η απέραντη Αυθεντία όλων των τοποθετήσεων των εμπλεκομένων σε οποιοδήποτε ρόλο. Είναι η δήθεν πολιτική έως και προσωπική υστεροβουλία εκμετάλλευσης του όποιου γεγονότος για ίδιον πολιτικό ή άλλο όφελος, έναντι της αντίπαλης παράταξης ή του εσωκομματικού ανταγωνισμού, ή και του αντίπαλου δικηγορικού γραφείου. Πάνω απ' όλα είναι η οικειοποίηση της πραγματικότητας με πρακτικές σκέδασης του φωτός της αλήθειας προς το χρώμα του παρατηρητή και η συνακόλουθη τύφλωση των παθητικών ακροατών ώστε να μην αναζητούν τίποτε παραπέρα.

Ως ενδιάμεσο συμπέρασμα μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι το μόνο που άλλαξε "φέτος" είναι η ένταση των γεγονότων, η οποία όμως, δεν είναι τοπικό ελληνικό φαινόμενο, και επίσης, εξηγείται αν συμπεριλάβει κανείς την έννοια "συσσώρευση" στους συλλογισμούς του. Εδώ θα επανέλθουμε. Αρα δεν βρισκόμαστε προ "πρωτοφανών" καταστάσεων. Κάθε άλλο. Μάλιστα, ο τονισμός του "πρωτοφανών" είναι έως και ύποπτος και επιβεβαιώνει την άγνοια ή προβληματίζει για τις προθέσεις όσων τον χρησιμοποιούν. Επιβεβαιώνει, επίσης, το ανιστόρητο αυτών στους οποίους απευθύνεται, ακόμη και για μικρές περιόδους της τάξης των 15-25 ετών. Αλλά γι αυτό ας είναι καλά το Σχολείο, όποτε λειτουργεί.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η τοποθέτηση του γεγονότος του θανάτου του 15χρονου από τη σφαίρα του αστυνομικού είναι εύστοχη: χαρακτηρίζεται ως αφορμή, και όντως έτσι είναι. Ποιες είναι, όμως, οι αιτίες; Για ποιο λόγο κανείς δεν αναφέρεται σε αυτές χωρίς να αναμασά δήθεν πολιτικές εκφράσεις που δεν σημαίνουν τίποτε απολύτως; Προς το παρόν θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε μερικά ερωτήματα και μάλλον θα επανέλθουμε.

1. Ποιοι είναι μεγαλύτεροι υποκριτές από τους επαγγελματίες πολιτικούς; Ποιοι νομοθετούν ό,τι τους συμφέρει, ενίοτε και προσωπικά, και δεν έχουν τιμωρηθεί ποτέ και για τίποτε; Το ερώτημα, βέβαια, είναι άτοπο αν πιστεύουμε ότι κανείς τους δεν έχει τίποτε για να τιμωρηθεί.

2. Ποιοι μεγαλώνουν τους αγριεμένους 15χρονους; Πόσο χρόνο τους αφιερώνουν; Πόσο παραγωγική και δημιουργική δουλειά κάνουν και πόσο μακριά από μικρά οικονομικά σκάνδαλα βρίσκονται; Πόσες φορές ψήφισαν με βάση το δικό Τους Συμφέρον; Αυτοί δεν χειροκρότησαν ως "προοδευτική" την κατάργηση του κόκκινου μελανιού στη διόρθωση, τις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους του σχολείου της ευκολίας; Την κατάργηση των Δημόσιων Πρότυπων σχολείων;

3. Ποιοι δημιούργησαν τη γενιά των 700 Ευρώ; Φύτρωσε η γενιά αυτή; Πόσοι από τους αναλυτές και κάθε είδους ενδιαφερόμενους για τους νέους που γυρνάνε στα παράθυρα και δίνουν το λόγο όπου και όπως θέλουν, παίρνουν 10 έως και 50 φορές περισσότερα το μήνα; Πόσοι από τους αγανακτισμένους επαγγελματίες που τους καίνε τις περιουσίες, είναι εργοδότες της γενιάς αυτής;

4. Πώς διαφοροποιούνται τα κόμματα εξουσίας; Από τα οράματα; Τις ιδεολογίες; Την πραγματιστική αντίληψη για τον κόσμο; Ή μήπως από τον εγωιστικό "ρεαλισμό" και τον αδιάκριτο κανιβαλιστικό συμφεροντολογικό ωφελιμισμό μετ' υποκριτικών επιφάσεων περί του "κοινού καλού";

5. Πώς αντιστέκονται τα κόμματα της λεγόμενης αριστεράς; Μήπως με κλισέ και ξύλινη φρασεολογία που δήθεν προστατεύει την υπέρτατη αλήθεια η οποία δεν διδάσκεται καν από τα πρωτότυπα κείμενα, παρά προβάλλεται ως δόγμα το οποίο όποιος δεν αποδέχεται είναι από αφομοιωμένος μέχρι υπάλληλος του συστήματος; Ή μήπως με την προτροπή να κλείσουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και να μείνουν ακόμη περισσότερο αγράμματοι οι ήδη ημιμαθείς απόφοιτοι των φροντιστηρίων;

Το δε γελοίο, που γίνεται τραγικό όταν χάνονται ζωές, δεν είναι που όλοι μας είμαστε συνένοχοι σε όλα τα παραπάνω. Είναι που νομίζουμε ότι οι νέοι δεν τα βλέπουν ή έστω ότι δεν τα διαισθάνονται. Είναι που τους έχουμε και για βλάκες από πάνω. Και βέβαια, οι νέοι μας "τιμωρούν", ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν.

Ας αφήσουμε, όμως, τις φιλοσοφίες, και ας ετοιμαστούμε να ψηφίσουμε το "Αλλο Κόμμα", για να "αλλάξουν τα πράγματα", και να έχουμε "την ησυχία μας" για να αποπληρώσουμε το "στεγαστικό" γιατί στην Ελλάδα "από τη γη ποτέ κανείς δεν έχασε". Περαστικά μας...

Υποκριτές και Φαρισαίοι

[Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 88 - Δεκέμβριος 2008]
Ως γνωστόν, το σύνολο των συνθηκών που αποδεχόμαστε ως πραγματικότητα την εποχή αυτή, φαίνεται να συγκλίνουν στο ότι βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης. Όλα τα μέσα που εκπέμπουν κάποιο μήνυμα, μας υπαγορεύουν όσα χρειάζεται για να συνειδητοποιούμε την κατάσταση αυτή ως τέτοια, και μάλιστα σε όλες τις κλίμακες: από την καθημερινότητα της διπλανής πόρτας, μέχρι τις αναλύσεις κάθε είδους περί της διεθνούς οικονομικής κατάστασης. Δίπλα σε αυτά, οι "τοπικές" ιστορίες που περιλαμβάνουν σε περίοπτη θέση τις καθημερινές -πλέον- δημοσκοπήσεις και (αλίμονο) τα περί "Βατοπεδίου" και άλλων ιερών δαιμονίων.

Οι πολιτικοί Αρχοντες φαίνονται -και μάλλον είναι- μουδιασμένοι. Από πού να πιαστούν, αλήθεια; Από τον ανώνυμο πολίτη-πελάτη του συστήματος; Αυτόν που η μόνη πραγματική καταναλωτική συνείδηση που επιδεικνύει είναι αυτή του καταναλωτή ρουσφετιών και "μέτρων" για την άμεση και ανέξοδη βελτίωση της καθημερινότητας με μόνο αντάλλαγμα την ψήφο του; Που υπογράφει το "δάνειο" για το "σπίτι", πρακτικά άνευ όρων και κατόπιν πριμοδοτεί την "πολιτική κατάσταση" που θα του επιτρέπει να το ξεπληρώνει και να ζει με τα "μαύρα"; Όχι, από αυτόν μάλλον δεν μπορούν να περιμένουν πολλά οι Αρχοντες…

Οι Σύμβουλοι πρέπει να δοκιμάζουν τη φαντασία τους γράφοντας λόγια και διατυπώσεις που να μπορούν να λεχθούν στις παρούσες συνθήκες, χωρίς, όπως πάντα, στην πραγματικότητα να έχουν κάποιο νόημα. Λόγια που σε ελεύθερη απόδοση λένε: "Εμείς είμαστε Εμείς, τώρα είναι η ώρα του λαού, όλοι μαζί, για το αύριο, για την Ελλάδα που μας αξίζει" και άλλες κενές ανοησίες. Επικαλούνται προτάσεις και μέτρα παντός τύπου με μοναδικό κριτήριο το πολιτικό κόστος, και χωρίς πραγματικά να τολμούν το παραμικρό. Μόνο που στο "Βατοπέδιο" εμπλέκεται και κάποιος άλλος, ο οποίος εδώ και εκατοντάδες χρόνια βρίσκεται "εξ ορισμού" και αξιωματικά στο απυρόβλητο: η Εκκλησία. Εδώ έχουν θέσεις δηλώσεις του τύπου "σεβόμαστε τη θρησκεία και το δικαίωμα σε αυτή". Ας υποθέσουμε ότι έγιναν και ας προχωρήσουμε.

Για ποιο λόγο δεν δημεύονται οι περιουσίες που απέκτησαν οι Μονές και τα Ιδρύματα με τέτοιους τρόπους; Τι σημαίνει "περιουσία της Μονής"; Τι "φιλανθρωπικό έργο" είναι αυτό που απαιτεί μισό δισεκατομμύριο Ευρώ και μιλάμε για μία μόνο από ενδεχομένως δεκάδες αν όχι περισσότερες περιπτώσεις οι οποίες είναι άγνωστες; Πού ανακοινώνεται το έργο αυτό για να το μάθουν όλοι; Ποια είναι η πραγματική έκταση του φαινομένου πανελλαδικά; Ποια είναι η επίσημη θέση της Ελληνικής Εκκλησίας; Απαντήσεις δεν περιμένουμε, βέβαια, σε όλα αυτά. Ούτε περιμένουμε να τεθούν σοβαρά τέτοια θέματα από τα κρατικά ΜΜΕ, ή από αυτά που ανήκουν στους ομίλους που είναι μέρος της εξουσίας.

Όταν μάλιστα τίθεται δημόσια έστω ένα μικρό ερώτημα, έτσι, για να διασκεδάζεται το κοινό αίσθημα, διευκρινίζεται προς κάθε κατεύθυνση ότι "δεν μιλάμε για την Εκκλησία, γιατί η εκκλησία δεν είναι στο σύνολό της τέτοια, εδώ πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση" και άλλα σχετικά. Κανείς δεν τολμά να θέσει και πολύ περισσότερο να εφαρμόσει προς την κοσμική οργάνωση που λέγεται Εκκλησία το παραμικρό που να την φέρνει σε (οικονομική) δυσφορία. Όπως για παράδειγμα να αναλάβει να πληρώνει η ίδια η Εκκλησία τους κληρικούς και τα λοιπά έξοδα που σήμερα καλύπτει η Πολιτεία. Υπάρχει μεγαλύτερο φιλανθρωπικό έργο που να μπορεί να επιτελεστεί αυτή την εποχή σε μια χώρα όπως η δική μας; Πόσο μεγάλη είναι η περιουσία που η Εκκλησία απέκτησε την εποχή της Τουρκοκρατίας από δωρεές Ελλήνων που προσπαθούσαν να τη σώσουν από "τους Τούρκους"; Πόση είναι σήμερα και τι έσοδα αποφέρει; Για ποιο λόγο η Πολιτεία εξακολουθεί να της καλύπτει τα έξοδα; Για ποιο λόγο οποιαδήποτε τέτοια αναφορά, εκλαμβάνεται ως επίθεση ενάντια στη Θρησκεία και το "Θεό τον ίδιο" και κατόπιν τούτου "κατακεραυνώνεται" από τους μαυροφόρους κατά τα άλλα ανθρώπους του Θεού;

Είναι μερικά πράγματα που "επιτρέπεται" να λέγονται και μερικά άλλα που δεν επιτρέπεται. Ενίοτε η απαγόρευση θωρακίζεται από τον έσχατο φόβο απέναντι στο θάνατο που θεμελιώνει τις θρησκείες οι οποίες με τη σειρά τους θεμελιώνουν πάνω του τις επίγειες εξουσίες τους. Η επιλογή είναι ελεύθερη, όμως ο εν αρχή ων Λόγος του Ευαγγελίου του Ιωάννη είναι ο συμβολισμός του χαρίσματος της Λογικής, από το οποίο δεν είμαστε έτοιμοι να παραιτηθούμε επικαλούμενοι μια αυθαίρετη αξιωματική πίστη μιας ομάδας αυτοαποκαλούμενων ανθρώπων του Θεού, ιδιαίτερα όταν αυτή επιδεικνύει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά. "Ουαί υμίν", για να χρησιμοποιήσουμε τα δικά τους λόγια.

Και για να μην ξεχνιόμαστε: Καλά και καταναλωτικά Χριστούγεννα!

e-στορία

Μια νέα μέθοδος για να γράφεται η ιστορία φαίνεται να εισάγεται από μεγάλους ειδησεογραφικούς οργανισμούς: αυτή της δημοσκόπησης. Τι "καλύτερο" από το να ψηφίζουμε για το τι έγινε; Ποιοι; Ολοι, χωρίς καμία απολύτως διάκριση.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό εδώ όπου οι πολίτες του κόσμου καλούνται να αποφασίσουν αν οι ΗΠΑ θα αναγνωρίσουν ως γενοκτονία τους 1,5 εκ θάνατους των Αρμενίων που έλαβαν χώρα "κάπου την εποχή του 1ου παγκοσμίου πολέμου" (έτσι τοποθετεί την ερώτηση το συγκεκριμένο site).

Αν οι πολίτες του κόσμου πουν "όχι", τότε δεν πρόκειται για "αναγνωρισμένη" αλλά για κάποιου άλλους είδους γενοκτονία ή τέλος πάντων "σύνολο θανάτων" κάτω από "αδιευκρίνιστες συνθήκες" σε "δύσκολες εποχές" για τις οποίες οι "αντιμαχόμενες πλευρές" έχουν κάθε μία "την άποψή της". Η δε τοποθέτηση της ιστορικής αλήθειας γίνεται σε σύνδεση με τις σχέσεις μεταξύ "συμμάχων" σε "στρατηγικές περιοχές". Βέβαια, η πολιτική ορθότητα της "έρευνας" συμπληρώνεται με τη διατύπωση ότι η παρούσα έρευνα δεν είναι επιστημονική.

Καλό;

Ο αγώνας

Η ιστορία που ακολουθεί μου ήρθε πρόσφατα στο email από μία φίλη. Νομίζω ότι την είχα δει και παλαιότερα, πάντως δεν είναι δική μου και πιθανότατα κυκλοφορεί. Επειδή ο συμβολισμός της είναι ιδιαίτερα εύστοχος, την αντιγράφω αυτούσια...

Ηταν κάποτε μια ελληνική εθνική ομάδα κωπηλασίας η οποία κανόνισε να συμμετάσχει σε έναν ετήσιο αγώνα κωπηλασίας με την αντίστοιχη ομάδα της Ιαπωνίας. Σε κάθε ομάδα θα συμμετείχαν 8 άτομα. Φτάνει η στιγμή του πρώτου αγώνα. Και οι δύο ομάδες είχαν δουλέψει σκληρά για να είναι σε φόρμα. Την ημέρα του αγώνα και οι δύο ομάδες ήταν σε παρόμοια φυσική κατάσταση. Παρ' όλα αυτά, οι Γιαπωνέζοι νίκησαν με 1 χιλιόμετρο διαφορά.

Η διάθεση της Ελληνικής ομάδας είχε πιάσει πάτο. Η Διοίκηση αποφάσισε ότι έπρεπε πάσει θυσία να κερδίσουν την επόμενη χρονιά.

Έτσι, προσέλαβαν μία Ομάδα Αναλυτών για να παρακολουθήσουν κατάσταση και να προτείνουν μία κατάλληλη λύση. Μετά από μακροχρόνιες αναλύσεις και έρευνες, οι αναλυτές δήλωσαν ότι η Γιαπωνέζικη ομάδα είχε επτά κωπηλάτες κι έναν μόνο καπετάνιο. Φυσικά, η Ελληνική ομάδα είχε επτά καπετάνιους κι έναν μόνο κωπηλάτη.

Έχοντας ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα, η διοίκηση έδειξε εκπληκτική σοφία: Προσέλαβαν την καλύτερη και πιο ακριβοπληρωμένη ομάδα Συμβούλων για να αναδιοργανώσουν την Ελληνική ομάδα. Μετά από αρκετούς μήνες και πλήθος παραδοτέων, οι Σύμβουλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν πάρα πολλοί καπετάνιοι κι ελάχιστοι κωπηλάτες σην Ελληνική ομάδα. Πρότειναν μία λύση γι' αυτό το πρόβλημα: Η σύσταση της Ελληνικής ομάδας έπρεπε ν' αλλάξει! Θα υπάρχουν τέσσερις καπετάνιοι στη βάρκα, οι οποίοι θα δίνουν εντολές σε δύο προϊσταμένους, σε έναν τμηματάρχη και σε έναν κωπηλάτη. Πέρα απ' αυτό, οι σύμβουλοι πρότειναν να βελτιωθεί το περιβάλλον εργασίας του κωπηλάτη και να υπάρχει ανταγωνισμός.

Την επόμενη χρονιά, οι Γιαπωνέζοι κέρδισαν με 2 χιλιόμετρα διαφορά.

Η Ελληνική ομάδα αμέσως απέλυσε τον κωπηλάτη από την ομάδα λόγω της μη ικανοποιητικής απόδοσής του.

Στην Διοίκηση δόθηκε μεγάλο χρηματικό ποσό ως επιβράβευση για την μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλλε η ομάδα κατά τη διάρκεια των προπονήσεων. Η Ομάδα Συμβούλων αμέσως ετοίμασε και δεύτερη ανάλυση, η οποία έδειχνε πως τα κίνητρα υπήρχαν, η διάθεση υπήρχε, μα το μέσο έπρεπε ν' αλλάξει.

Αυτή τη στιγμή η Διοίκηση της Ελληνικής ομάδας έχει αναθέσει σε Ειδικούς Μελετητές με παγκόσμια αναγνώριση το έργο της σχεδίασης μιας νέας καινοτομικής βάρκας.

Χριστουγεννιάτικα παραμύθια

Επειδή έρχονται Χριστούγεννα, είπα να ανασύρω κάτι από "τα παλιά" και συγκεκριμένα δύο παραφράσεις παραμυθιών. Δείτε, λοιπόν, μια σχετικά σύγχρονη εκδοχή από "Το κοριτσάκι με τα σπίρτα" και από "Το πνεύμα των Χριστουγέννων"...

Οξυρρύγχειοι Πάπυροι

Ενας φίλος μου θύμισε σήμερα την ύπαρξη ενός κειμένου με τίτλο "Οξυρρύγχειοι Πάπυροι". Πρωτοείδα το κείμενο στο περιοδικό "4 Τροχοί" το 1994. Δύο χρόνια μετά, σε συνομιλία με τον εκδότη δεν εντοπίστηκε η πηγή του ούτε επιβεβαιώθηκε η αυθεντικότητά του. Ωστόσο, επειδή ίσως θα ήθελα πολύ να είναι αυθεντικό, με όλες αυτές τις επισημάνσεις το διέθεσα στον "Πυρφόρο" (περιοδικό του ΕΜΠ) και αργότερα το έβαλα στο blog που διατηρούσα στο wordpress. Σχετικά πρόσφατα εντόπισα ως πηγή το κείμενο "Οξυρρύγχειοι πάπυροι". Μτφρ Κων/νου Τσάτσου, από το περιοδικό "Νέα Εστία", τεύχ. 655, 1.1.1954.

Οποια και αν είναι η πηγή του, πρόκειται για ένα συγκλονιστικό κείμενο! Δείτε το...