Νέα Τραπεζική Οικονομία

[Περιοδικό ne.o - Μάρτιος 2003]

Τα αποκαλυπτήρια της ελληνικής έκδοσης της Νέας Οικονομίας έχουν ήδη αρχίσει. Κάποιες τράπεζες ανακοίνωσαν μια δικαιολογημένη κατά τη δική τους λογική αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων - και μόνον αυτών. Το "δικαιολογημένη", είναι ασφαλώς σχετικό και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι στο οποίο δεν αποκλείεται να δούμε διάφορες παρεμφερείς εξελίξεις στο άμεσο μέλλον και ανάλογα με την έκβαση της έναρξης του "πιθανού - ενδεχόμενου - επικείμενου - προγραμματιζόμενου" κλπ πολέμου στο Ιράκ. Οι εξελίξεις αυτές θα χρησιμοποιηθούν, ασφαλώς, ως αιτιολόγηση και άλλοθι όσων ήδη ("πρωτοποριακά" δηλαδή) συμβαίνουν στη χώρα μας. Το ακλόνητο αίτημα της λογικής αυτών των κινήσεων είναι ένα και μοναδικό: η ευστάθεια των κερδών του τραπεζικού συστήματος. Ολα τα υπόλοιπα εναλλάσσονται σε ρόλους δήθεν επιχειρηματολογίας και στολισμού επιλογών, από ανθρώπους που στην πραγματικότητα ποτέ δεν έχουν παράξει κανέναν απολύτως πλούτο.

Οταν τα πράγματα πηγαίνουν "καλά", ό,τι και να πει κανείς γίνεται αποδεκτό. Κανείς δε δίνει σημασία στα επιτόκια ή στη λεγόμενη "λιανική τραπεζική". Κανείς, διότι τα εκ της χρηματιστηριακής αναδιανομής του πλούτου εγγραφόμενα κέρδη είναι πολύ μεγαλύτερα από όσα θα φέρουν οι μια-δύο μονάδες ή τα δάνεια των 3.000 € που σήμερα με τόσο ζήλο διαφημίζονται. Η πραγματική φύση του συστήματος, όμως, όπως εξάλλου και ο πραγματικός χαρακτήρας των ανθρώπων, φαίνονται στα δύσκολα και όχι στα εύκολα. Εκεί αρχίζουν τα "ναι μεν - αλλά" και οι λοιπές αυθαίρετες συμπεριφορές, οι οποίες είναι είτε "στα πλαίσια της νομιμότητας" αν τις κάνουν οι τράπεζες, οι πραγματικοί υπάλληλοι, και τα αφεντικά τους, είτε "αδικαιολόγητες έως τρομοκρατικές" αν τις κάνουν άλλοι.

Για άλλη μια φορά ακροβατούμε στο όριο του λαϊκισμού, μιας και αυτά οφείλουν να είναι στη γνώση των Πολιτών με "π" κεφαλαίο όταν αποδέχονται τη μοίρα τους κάθε λίγα χρόνια, και η συντριπτική μεταπολεμική πλειοψηφία την αποδέχεται αυτή τη μοίρα, είτε διότι φοβάται "μη χάσει την ησυχία της", ή και για άλλους λόγους που η ίδια έχει μάθει να γνωρίζει καλά.

Εχει, πάντως, ενδιαφέρον να σχολιάσουμε την αναλγησία και την άρρωστη λειτουργία της αγοράς που επιχειρεί να "αναπτυχθεί" ως "νέα οικονομία". Λειτουργεί ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης; Σταματά, δηλαδή, η ζήτηση όταν η προσφορά γίνει παράλογη, ή καλύτερα, στρέφεται η ζήτηση αλλού όπου η προσφορά δεν είναι παράλογη; Τι επιλογές είναι που στην πραγματικότητα έχει ο λιανικός πελάτης των τραπεζών, δηλαδή ο μοναδικός πραγματικός αιμοδότης της - όποιας - νέας οικονομίας; Το ερώτημα ρητορικό και η απάντηση επίσης, μιας και επί του προκειμένου δεν υπάρχουν επιλογές διότι πρόκειται για φανερή συνομωσία: όλοι τελικά κάνουν τα ίδια βήματα τα οποία, όπως διατείνονται, δεν εξαρτώνται από τους ίδιους και κακώς οι φωνές για την όποια πολιτική των τραπεζών.

Πράγματι, δεν εξαρτώνται από τις τράπεζες οι επιλογές τους: εξαρτώνται από το αξίωμα του αναλλοίωτου των κερδών τους, το οποίο ανάγεται στην μοναδική υπέρτατη αλήθεια. Ολα τα άλλα φταίνε, μόνο οι κυβερνώντες και η "νέα οικονομία" δεν φταίνε, τα δε κέρδη των τραπεζών πρέπει να προστατευτούν με κάθε τρόπο. Μια σκληρή αλήθεια, όμως, δεν μπορεί να σταθεί μόνη της, οπότε χρειάζεται είτε να μεταμφιεστεί σε υποσχέσεις ανάπτυξης, χρηματοδότησης της "πραγματικής" νέας οικονομίας κλπ, είτε να υποστηριχτεί από το γκεμπελικό κουτόχορτο της αλλοίωσης της κρίσης το οποίο αφειδώς σερβίρεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και το οποίο με επιμέλεια διδάσκεται στα σχολεία όλων των βαθμίδων, ενίοτε δε, και με φανερή φροντίδα των πιστωτικών ιδρυμάτων.

Οσο για τις άλλες πλευρές αυτής της "νέας οικονομίας" στη χώρα μας, μερικές έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται στις "μεγάλες εκθέσεις πληροφορικής" και τα λόγια περιττεύουν. Κοινός παρανομαστής, άλλοτε πελάτης, άλλοτε "πρωταγωνιστής", συνήθως θύμα, αλλά πάντα έστω και ακούσια θύτης, ο "πολίτης της νέας τάξης".