Ανοίγουμε δρόμους

[Περιοδικό ne.o. - Απρίλιος 2004]

Περιμένοντας την Ολυμπιάδα και με την επιλογή αρχόντων περατωμένη, η ελληνική αγορά πληροφορικής βαδίζει το δρόμο της ανάπτυξης. Μπορεί οι ισολογισμοί να μη συνηγορούν στο "ανάπτυξη", όμως αυτό δεν εμποδίζει κανέναν να δηλώνει ότι η αγορά θα ανακάμψει, ότι το ΚΠΣ έχει αργήσει, ότι οι δείκτες πέφτουν και διεθνώς ότι, τελικά, για την άσχημη εικόνα φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς. Χαρακτηριστική είναι η "Ναυτεμπορική" (4.3.2004): "ούτε το 2003 ο κλάδος της πληροφορικής δεν κατάφερε να ανακάμψει, αντιθέτως σε ορισμένες εταιρίες οι ζημιές συσσωρεύτηκαν", ενώ όπου υπήρξε βελτίωση της κερδοφορίας, "δεν αποδίδεται σε ανάπτυξη των εταιριών, αλλά κυρίως σε μέτρα περιορισμού δαπανών και αναδιοργάνωσης που έθεσαν σε εφαρμογή".

Στο ίδιο άρθρο γίνεται λόγος για συνολική μείωση πωλήσεων κατά 8% και κερδών κατά 37%, ενώ "δύο στους τρεις μεγάλους ομίλους, η Altec και η infoquest εμφανίζουν συνολικές ζημιές που προσεγγίζουν τα 15 εκ. €" γεγονός που σύμφωνα με το εν λόγω δημοσίευμα, αποδίδεται σε "δυσμενείς συγκυρίες". Παρεμφερής η αναφορά για την LogicDIS όπου, σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρίας, οι ζημιές οφείλονται στην αναδιοργάνωση. Το δημοσίευμα κλείνει με μια χαρακτηριστική δήλωση: "...ούτε το 2004 η πληροφορική δεν αναμένεται να ανακάμψει καθώς τόσο οι εκλογές όσο και οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα παρεμποδίσουν την ταχύτερη υλοποίηση των μεγάλων έργων στο Δημόσιο Τομέα".

Είναι γεγονός ότι τέτοια δημοσιεύματα δεν μπορεί να ικανοποιούν κανένα, ούτε εκείνους που από χρόνια έχουμε επισημάνει ζητήματα όπως ότι η αγορά πληροφορικής ζει με ενέσεις από τα ΚΠΣ, ότι κακώς ελπίζει και κινείται κυρίως με πελάτη το Δημόσιο, και ότι γενικά είναι "γίγαντας με πήλινα πόδια". Είναι επίσης γεγονός, ότι η αναζήτηση ευθυνών για την κατάσταση αυτή συνήθως παραλείπεται ως μη "πολιτικά ορθή", καθότι κανείς δεν είναι "καθαρός". Ούτε οι επιχειρηματίες που μάζεψαν το χρήμα το 99 και δεν το έκαναν αποδοτικές επενδύσεις, ούτε τα "στελέχη" που δεν τα ενδιέφερε αν πουλάνε "αέρα" αρκεί που τον πουλούσαν ακριβά, ούτε οι πολιτικοί που προέτρεπαν όλους να επενδύσουν, ούτε τα περιοδικά που "λιβάνιζαν" όλους αυτούς με το αζημίωτο, ούτε, τέλος, ο ανώνυμος επενδυτής που άφηνε να τον οδηγούν σαν πρόβατο στη σφαγή, τους έδινε τα χρήματά του και τους επιλέγει να τον κυβερνούν και να τον μορφώνουν.

Ανεξάρτητα από την ευθύνη ή μη του 3ου ΚΠΣ, η κατάσταση θα ορθολογικοποιηθεί και η αγορά θα συγκλίνει εκεί που πραγματικά τοποθετείται. Στην πορεία θα δούμε πολλά και δυστυχώς δυσάρεστα, όπως "μαζικές απολύσεις", όπως θα έλεγαν οι "παλαιοκομματικοί", ή "δημιουργία ανταγωνιστικού περιβάλλοντος απασχόλησης", όπως θα πούνε οι "σύγχρονοι". Ενα είναι το σίγουρο: η αγορά πληροφορικής στην Ελλάδα δύσκολα θα συνεχίσει να ισχυρίζεται ότι είναι αυτό που κάποτε παρουσιάστηκε ότι ήταν, και πλέον, δεν το λέμε μόνο εμείς (βλ. και EITO 2003).

Βέβαια, η κατάσταση δεν είναι μόνο "μαύρη". Υπάρχουν αγορές όπως οι τηλεπικοινωνίες όπου ανθούν. Και εκεί, το "ελληνικό επιχειρηματικό στοιχείο" είναι χαρακτηριστικό: Ιδρύονται δύο μεγάλες και αργότερα και τρίτη, εταιρίες κινητής τηλεφωνίας με μεγάλη ελληνική συμμετοχή, μπαίνουν και δημιουργούν την αγορά, εμφανίζουν εξαιρετικά αποτελέσματα, και τελικά ...πωλούνται σε πολυεθνικούς κολοσσούς. Δηλαδή "ανοίγουν το δρόμο" στους άλλους οι οποίοι, γιατί να επωμιστούν το δυσκολότερο έργο της δημιουργίας της αγοράς και της υποδομής όταν υπάρχουν πρόθυμοι έλληνες επιχειρηματίες; Μια ιδέα όχι και τόσο νέα, θα ήταν η αγορά πληροφορικής να κάνει και αυτή το ίδιο: να ανοίξει νέους δρόμους (στους άλλους πάντα). Να σταματήσει, πχ, να κατασκευάζει και να πουλάει τα μέτρια αυτοαποκαλούμενα ελληνικά ERP και να πουλάει SAP και Navision. Να "αναδιοργανώσει" τα τμήματα παραγωγής και να επιβάλλει στην αγορά να βάλει (και εκεί) Microsoft. Οπως, εξάλλου, συνέβη με το hardware και σήμερα όλοι θέλουν IBM και HP. Συνταγή επιτυχημένη, στην οποία κάποιοι "έλληνες" επιχειρηματίες έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν, μιας και η παραγωγή λογισμικού στην Ελλάδα είναι ...ασύμφορη. Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί στα θύματα της απαιτούμενης "αναδιοργάνωσης", ούτε και μακροπρόθεσμα στην "απασχόληση" και την ανάπτυξη. Ξέρουμε, όμως, ότι μέχρι τότε οι καλοπληρωμένοι έλληνες manager που θα εκτελέσουν το έργο, θα δικαιούνται να επαναλαμβάνουν τον τίτλο μας: "ανοίγουμε δρόμους".