Ο "υπαρκτός" ζει...

(Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 65 - Νοέμβριος 2006)

Ποιος είπε ότι ο "υπαρκτός σοσιαλισμός" πέθανε; Μόνο όσοι πιστεύουν ότι υπήρξε μόνο στη Σοβιετική Ενωση και το υπόλοιπο "ανατολικό μπλοκ". Σήμερα επιβιώνουν ακόμη διάφορα είδη "υπαρκτού", σε μέρη του κόσμου τα οποία, προς αποφυγήν περιπετειών, δεν θα ονοματίσουμε, και αυτό όχι μόνο διότι δεν αισθανόμαστε απολογητές κανενός υπαρκτού ή ανύπαρκτου συστήματος, αλλά κυρίως διότι θα αναφερθούμε σε μια πιο διασκεδαστική -κατά μίαν έννοιαν- μορφή "υπαρκτού": στην ελληνική.

Στην Ελλάδα, λοιπόν, ζει και βασιλεύει ένας ιδιότυπος "υπαρκτός", σοσιαλισμός ή όχι δεν ξέρουμε, ο οποίος, έχοντας στοιχεία μιας λανθάνουσας "κοινωνικο-κεντρικής" φιλοσοφίας, αξίζει να μας απασχολήσει με ελαφρή έως εύθυμη διάθεση - και αυτό για να προλάβουμε όσους θα μας κατακεραυνώσουν για προχειρότητα στην ιστορική ανάλυση. Κατ' αρχήν το "ζει και βασιλεύει" το λέμε με όλο το σεβασμό που απαιτεί η αποδοχή της άποψης των πολλών (όπως ονομάζεται η πλειοψηφία). Δηλαδή ως σύστημα, είτε ερμηνεύεται όπως θεωρούμε εμείς, είτε όχι, εκ των πραγμάτων η κατάσταση δεν αμφισβητείται.

Ολοι γνωρίζουν ότι δύο είναι τα όνειρα της λεγόμενης "μέσης" ελληνικής οικογένειας: ένα σπίτι και μια θέση στο δημόσιο. Το πρώτο το δανείζονται από τους τραπεζίτες και το δεύτερο τους παρέχεται από τους πολιτικούς. Το ελληνικό δημόσιο διογκώνεται επικίνδυνα και είναι ίσως μοναδική η αναλογία δημοσίων υπαλλήλων στο σύνολο του ενεργού οικονομικά πληθυσμού της χώρας μας. Οι κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων είναι πολλές και κατ' επέκταση πολλές είναι οι πολιτικές ομηρίες αλλά και οι προσδοκίες των συνδικαλιστικών εκπροσώπων όλων αυτών, πολλοί από τους οποίους εν συνεχεία ακολουθούν τη λεγόμενη πολιτική καριέρα. Το σύστημα αναπαράγεται μια χαρά, γεννώντας εξουσία και ρόλους, συνήθως χωρίς παραγωγικό αντίκρυσμα, αλλά με πλήθος επιφάσεων δήθεν προσφοράς. Οι επιφάσεις αυτές φτάνουν στο βαθμό να γίνονται άκρως συντηρητικές, συγχέοντας το δικαίωμα στην εργασία με την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και την υγιή παραγωγικότητα.

Υπό μίαν έννοια, το κύκλωμα είναι κλειστό: οι πολιτικοί νομοθετούν πλήθος ρυθμίσεων για "παγιες και διαρκείς" ανάγκες, ενώ αυτοί που προσλαμβάνονται τους προσφέρουν ως αντάλλαγμα την εξουσία και το κύκλωμα αυτοτροφοδοτείται. Ολα θα πήγαιναν καλά αν δεν ήταν αναγκαίο όλοι αυτοί να πληρώνονται. Η ανάγκη να βρεθούν αυτά τα χρήματα οδηγεί την όποια κυβέρνηση σε αυτό που οι δημοσιογράφοι αποκαλούν "φορολογικό σαφάρι". Πολλές φορές δικαίως, μιας και η φοροδιαφυγή είναι επίσης παγκόσμια πατέντα και το ΑΕΠ θα έπρεπε να αυξηθεί πολύ περισσότερο αν δεν ήμασταν όλοι υποκριτές. Ωστόσο, πολλοί συνήθως μικρο-φοροδυγάδες έχουν ένα εύλογο επιχείρημα, το εξόχως λαϊκίστικο "δεν θα πληρώνω εγώ τους δημόσιους υπαλλήλους για να κάθονται". Η ανάγκη να συνεχίσουν να υπάρχουν κάποιοι που "κάτι παράγουν", βάζει κάποια όρια στους φορολογικούς διωγμούς, οπότε το σύστημα δείχνει να συντηρείται. Το "αγκάθι" της ιστορίας είναι, βέβαια, η συνταξιοδότηση όλων αυτών, μόνο που όσοι εμπλέκονται στη σκηνή δεν έχουν οι ίδιοι πρόβλημα σύνταξης, οπότε η συζήτηση μπορεί να διαιωνίζεται και το θέμα να απομακρύνεται από την ιδιωτική και δημόσια καθημερινότητα.

Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά τις απαραίτητες λοιπές δαπάνες του προϋπολογισμού, καταλαβαίνουμε για ποιο λόγο δεν υπάρχουν χρήματα για την παιδεία και για πολλά άλλα. Με όλα αυτά που συμβαίνουν να επικυρώνονται από την εκφραζόμενη λαϊκή βούληση κάθε τόσο, ένα είναι το συμπέρασμα: "έτσι είναι" δομημένη η λειτουργία του πολιτικού συστήματος στη χώρα αυτή. Τα εκατομμύρια δήθεν απαραίτητων δημόσιων υπαλλήλων που κοντολογίς αμείβονται από τον πραγματικό πλούτο που παράγουν άλλοι, είναι συνειδητή επιλογή της κοινωνίας μας. Οπως είναι και πλήθος άλλων ιδιομορφιών της. Γι αυτό ακριβώς το λόγο κάναμε λόγο για τον ακατονόμαστο "υπαρκτό ελληνικό σοσιαλισμό", το μοναδικό σύστημα που γεννά, συντηρεί και επιβραβεύει κυβερνωμένους και κυβερνώντες με αυτόν τον εξόχως βαλκανικό τρόπο...