Διαρθρωτικές αλλαγές

[Περιοδικό ne.o. - Δεκέμβριος 2004]

Οχι, δεν θα αναφερθούμε σε αυτές που εδώ και χρόνια μας ζητά η Ευρωπαϊκή Ενωση για την οικονομία και τη δημόσια διοίκηση. Την εποχή αυτή συντελούνται άλλες, πολύ πιο ενδιαφέρουσες για την καθημερινότητα της καθ ημών αγοράς διαρθρωτικές αλλαγές. Η αλλαγή της διακυβέρνησης της χώρας δεν έγινε άμεσα αντιληπτή στην αγορά μας, ίσως όχι μόνο λόγω της διακριτικής συμπεριφοράς των νέων ανθρώπων που βρέθηκαν στα πράγματα, αλλά ενδεχομένως και λόγω της υποχρέωσης να ολοκληρωθεί τέλος πάντων η υπόθεση των Αγώνων. Σήμερα που οι αγώνες αποτελούν ανάμνηση, η αντιφατική ελληνική πραγματικότητα είναι και πάλι μπροστά μας. Οι νέοι άνθρωποι πρέπει να κινηθούν και οι κινήσεις τους θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά μας, όχι μόνο γιατί θα απελευθερωθούν τα πολυπόθητα κονδύλια αλλά και γιατί θα αλλάξουν πολλοί ρόλοι και θα δημιουργηθεί μια νέα τάξη γενικότερα.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ή μάλλον από το σημείο που τα άφησαν "οι προηγούμενοι". Τα επιχειρησιακά προγράμματα ήταν σχεδιασμένα, συνήθως με σημαντικές καθυστερήσεις, ολιγωρίες και αποκλίσεις από τις των Ευρωπαίων προδιαγραφές. Τα πλείστα όσα εσωτερικά μέτωπα των "προηγούμενων" εδώ και χρόνια, ίσως σε μερικές περιπτώσεις για ολόκληρη την τελευταία τετραετία, δεν άφηναν τα πράγματα να προχωρήσουν. Ολοι έπρεπε να πάρουν (τον έλεγχο για) κάτι, ωστόσο οι αντιθέσεις ήταν πολλές, οι νέοι ανερχόμενοι έπρεπε να παραμερίσουν τους παλαιοκομματικούς, οι οποίοι όμως, είχαν σημαντικές προσβάσεις, οι διαχειριστικές αρχές τελούσαν μόνιμα σε μεταβατική κατάσταση, ενώ οι Περιφέρειες έδιναν μια απίστευτη εικόνα μετριότητας και ανεπάρκειας στο περιεχόμενο των επιχειρησιακών τους προγραμμάτων σε όλους τους τομείς.

Τα "συμπληρώματα προγραμματισμού" γράφονταν και ξαναγράφονταν, οι ζυμώσεις για τον ποιον φωτογραφίζουν έδιναν και έπαιρναν, το κρέας βαπτιζόταν κατά συρροή και κατ εξακολούθηση "ψάρι", και οι "ερμηνείες" ήταν το αγαπημένο σπορ όσων αποφάσιζαν. Ωστόσο δουλειές δεν έβγαιναν στην αγορά και τα κονδύλια έμεναν πεισματικά αδιάθετα να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να επιστραφούν. Ακόμη και στις περιπτώσεις που χέρια χτυπούσαν με δύναμη ακριβά γραφεία, ο μηχανισμός ήταν αδύναμος, ενώ άλλες φορές δεν πρόλαβε να ακολουθήσει και να αναθέσει. Πέραν, όμως, από τα διαχειριστικά, και εκτός ίσως ορισμένων περιπτώσεων, όλα αυτά τα "συμπληρώματα προγραμματισμού", τα "υποέργα" και οι πάσης φύσεως "προτάσεις", χαρακτηρίζονταν από έλλειψη ουσιαστικού περιεχομένου, φαντασίας και κεντρικής ιδέας και από απίστευτα δυσανάλογους προϋπολογισμούς.

Αυτή ήταν η κατάσταση που βρήκαν ή που σε μερικές περιπτώσεις αναγκάστηκαν να ανακαλύψουν οι νέοι στα πράγματα άνθρωποι. Σε ουκ ολίγες περιπτώσεις η απορία σχετικά με το "πώς τα είχαν σκεφτεί οι προηγούμενοι" είναι παραπάνω από έκδηλη. Ομοίως και η δέσμευση να σκεφτούν πράγματα που θα καταναλώσουν τους πόρους που δέσμευσαν οι προηγούμενοι χωρίς όμως να προλάβουν ή να καταφέρουν ούτε να περιγράψουν με λεπτομέρεια ούτε να καταναλώσουν. Στη διαδικασία αυτή το παιχνίδι ξαναστήνεται από την αρχή, καθώς οι τέως περιθωριοποιημένοι αναλαμβάνουν και οι ομάδες των τέως παρατηρητών γίνονται "ομάδες έργου" έστω για τα μέτρια έργα που σχεδόν σχεδιάστηκαν από τους προηγούμενους.

Βέβαια, όπως σε κάθε μετάβαση, δεν λείπουν και οι "χαμαιλέοντες", εκείνοι που και πριν ήταν οι μοχθηροί και αφανείς "χειριστές καταστάσεων" και που και σήμερα βρήκαν τρόπο να διεκδικήσουν μια νέα θέση στα νέα πράγματα. Κάτι οι χειρισμοί των ιδίων, κάτι η ανάγκη να ενημερωθούν οι νέοι, ο κίνδυνος να επαναληφθούν ίδια πράγματα με άλλους φανερούς αλλά τους ίδιους κρυφούς μοχθηρούς πρωταγωνιστές είναι παραπάνω από φανερός. Η πρόκληση για τους νέους είναι μεγάλη. Η αγορά θα τους κρίνει όχι μόνο με κριτήριο τα χρήματα που θα απελευθερώσουν, αλλά και τον τρόπο που θα το κάνουν και ασφαλώς, με το περιεχόμενο όσων θα αποφασίσουν να γίνουν. Οσο για την ελπίδα, αυτή πεθαίνει πάντα τελευταία...