Συλλογική Υποκρισία

(Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 69 - Μάρτιος 2007)
Ή και παραφροσύνη - διαλέξτε. Αυτός είναι ένας από τους προσήκοντες στην ελληνική πραγματικότητα χαρακτηρισμούς, με αφορμή τις εξελίξεις στο χώρο της Ανώτατης εκπαίδευσης. Λόγια χωρίς νόημα, φανατισμός μέχρις εσχάτων, υποκρισία, διπροσωπία και ξύλινη γλώσσα χαρακτηρίζουν τουλάχιστον τους περισσότερο "θορυβώδεις" εμπλεκόμενους. Ορατές και μη επιδιώξεις, επικοινωνιακά τεχνάσματα, και παντός είδους "χειρισμοί". Δήθεν ρεπορτάζ και δήθεν αναλύσεις από δήθεν δημοσιογράφους, στην πραγματικότητα εντολοδόχους υπαλλήλους μισθοδοτούμενους από επιχειρηματίες οι οποίοι, αν δεν έχουν δική τους ατζέντα, έχουν ανταλλάξιμο το αγαθό της ενημέρωσης για τις ατζέντες άλλων συναδέλφων τους.

Αποπροσανατολισμένη, αποσπασματική και υποκριτική η δήθεν αυθόρμητη αντίδραση της κοινής γνώμης, κατά παραγγελία η καταγραφή και αντιεπιστημονική η ερμηνεία αυτής από τις πάσης φύσεως σφυγμομετρήσεις. "Λογικά" όλα τα επιχειρήματα: αυτά που αναφέρονται στους κουκουλοφόρους, την απώλεια μαθημάτων, την κακή διαχείριση των πόρων, την εκλογή καθηγητών, την καταστροφή της δημόσιας περιουσίας, τους αιώνιους φοιτητές, την ανταγωνιστικότητα των αποφοίτων, τους φοιτητές που μεταναστεύουν για σπουδές αλλού, τη βάση του 10 και τόσα άλλα. Δεν θα αναπτύξουμε ούτε θα απαντήσουμε σε κανένα από αυτά διότι το ρόλο του "ποιητή εκ του προχείρου" δεν μπορούμε να τον παίξουμε με επιτυχία.
Θα επιχειρήσουμε να τεκμηριώσουμε την ομολογουμένως βαριά λέξη "υποκρισία" του τίτλου μας, την οποία την προσδίδουμε συνειδητά στον ανώνυμο "αϊ-σιχτιριστή" της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, ο οποίος κάπου θέλει να αποδώσει την κακοδαιμονία τη δική του και των παιδιών του.

Ας δούμε λοιπόν ορισμένα ερωτήματα που δεν αναφέρονται ευθέως στην εκπαίδευση: Η κακοδιαχείριση της δημόσιας περιουσίας στα Πανεπιστήμια είναι η μοναδική ή έστω η μεγαλύτερη στην ελληνική πραγματικότητα; Η αντίδρασή μας στις υπόλοιπες περιπτώσεις είναι αντίστοιχη; Οι κουκουλοφόροι δρουν μόνο μέσα στο πανεπιστημιακό άσυλο; Παντού αλλού συλλαμβάνονται; Στα υπόλοιπα δημόσια αξιώματα (πλην αυτό του καθηγητή πανεπιστημίου) εκλέγονται οι άξιοι, οι ικανοί, και οι κατέχοντες την Αρετή; Οι αιώνιοι φοιτητές είναι τα μόνα "παράσιτα" που βαρύνουν δημόσιους προϋπολογισμούς; Οι φοιτητές που δεν βρίσκουν δουλειά πόσες ώρες πέρασαν μέσα στα αμφιθέατρα; Οι γονείς πολλών εξ αυτών δεν προσπάθησαν ποτέ να "τους βολέψουν κάπου" μέσω των "κυκλωμάτων" τους; Οι κακοί καθηγητές που δεν πατάνε στα μαθήματα, παίρνουν μισθό που τους επιτρέπει να ζήσουν; Οι περισσότερο κακοί καθηγητές που λειτουργούν ως επιχειρηματίες, είναι η μοναδική ή έστω η σημαντικότερη περίπτωση δημοσίων λειτουργών που αξιοποιούν τη θέση τους για προσωπικό όφελος; Αλήθεια, ο δημόσιος χαρακτήρας της εκπαίδευσης απειλείται μόνο στην τριτοβάθμια ή μήπως η ανώνυμη ελληνική "αϊ-σιχτιρίζουσα" οικογένεια, έχει από χρόνια αποδεχθεί ότι πρέπει να πληρώνει από τα βοηθήματα του δημοτικού μέχρι τα φροντιστήρια του λυκείου; Δεν είναι η πληρωμή η ισχυρότερη έμπρακτη αποδοχή της ανεπάρκειας του εκπαιδευτικού συστήματος από την αρχή του;

Η λίστα τέτοιων ερωτημάτων μπορεί να συνεχιστεί για πολύ, χωρίς κανείς να αρνείται ότι τα προσαπτόμενα στα Πανεπιστήμια είναι αβάσιμα ή αναληθή. Ωστόσο, ο τρόπος αντιμετώπισης των κακώς κειμένων, τόσο από τους νυν και τέως κυβερνώντες, όσο και από τους πολίτες, είναι δυσανάλογος προς εκείνον που εκδηλώνεται σε άλλα φαινόμενα σήψης στον υπόλοιπο δημόσιο βίο, αφήνοντας εκτός το γεγονός ότι οι πολιτικοί είναι εντελώς αναρμόδιοι έως ανεπαρκείς να χειριστούν το θέμα. Τι συμβαίνει, λοιπόν; Το άνοιγμα και ο έλεγχος της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής αγοράς είναι μια ερμηνεία με αρκετή ευστοχία. Πίσω, όμως, από αυτό, κρύβεται η επιδίωξη της θεσμοθέτησης των μαζικών σπουδών της ημιμάθειας, από απαξιωμένους θεσμούς και εξαρτημένους λειτουργούς δημοσίων πανεπιστημίων, αλλά και από τα ορατά στους πολλούς ιδιωτικά εκπαιδευτήρια που απλά θα μετονομαστούν σε "πανεπιστήμια" για να παραμυθιάσουν τους πελάτες τους.

Οσο για την ερμηνεία της αντιμετώπισης του θέματος από τους πολλούς, δεν μπορούμε παρά να την παραβάλλουμε προς τη συμπεριφορά του αγράμματου άνεργου που δέρνει τη γυναίκα του και τα παιδιά του επειδή δεν μπορεί να καταλάβει τις αιτίες της κατάστασής του, ούτε και "τον παίρνει" να αντιδράσει αλλού. Υποκρίνεται, αλλά μόνο προς τον εαυτό του.