Τα media και τα blog

(Περιοδικό ne.o. - Τεύχος 81 - Απρίλιος 2008)
Και ξαφνικά τα ελληνικά μ.μ.ε. ανακάλυψαν τα blog. Οι "ειδήσεις" φιλοξένησαν -ως συνήθως- ειδικούς, οι οποίοι συνόδευσαν την παράθεση των γεγονότων, οι δε Σχολιαστές έδωσαν -επίσης ως συνήθως- το δικό τους βαρύγδουπο στίγμα στην παρουσίαση. Αφορμή υπήρξε μέσα από τον ίδιο το δημοσιογραφικό χώρο, κάποιο blog μέσω του οποίου γίνονταν εκβιασμοί "επωνύμων". Το συγκεκριμένο δεν μπορούμε να το καταλάβουμε, καθότι δεν αντιλαμβανόμαστε πώς μπορεί η οποιαδήποτε δημοσίευση ψευδών, όπως ισχυρίζονται τα ρεπορτάζ, να αποτελέσει ύλη εκβιασμού. Μπορεί ίσως να αποτελέσει υλικό τεκμηρίωσης μηνύσεων κατά γνωστών ή αγνώστων για συκοφαντία, πάντως όχι ύλη εκβιασμού. Το θέμα μας, πάντως, δεν είναι η συγκεκριμένη αφορμή: είναι η διάδοση, κατά κάποιους επιδημία, του μέσου που λέγεται " blog" και που είναι έξω από τον έλεγχο των έντυπων και ψηφιακών εκδοτών.

Μια φράση που "παραδοσιακά" συνοδεύει τις ενημερωτικές αναφορές στο internet, είναι ότι "δεν ελέγχεται από κανέναν". Δηλαδή κανείς δεν καθορίζει το περιεχόμενο που διατίθεται "εκεί" και δεν μπορεί να επιβάλει λογοκρισία. Αυτά σε γενικές γραμμές ακούγονται ως καλά νέα, μέχρις ότου "κάτι" να ενοχλήσει "κάποιους". Τότε, αρχίζουν διάφορες αντιδράσεις οι οποίες, ασφαλώς, δεν επικεντρώνονται σε κανένα επιχείρημα του τύπου "πολεμάμε ό,τιδήποτε δεν ελέγχουμε", αλλά σε πιο "εύπεπτα" επιχειρήματα όπως αυτά περί διακίνησης ναρκωτικών, παιδεραστίας, πορνογραφίας, σατανισμού, τρομοκρατίας και όλων των υπολοίπων κακών που "προβάλλονται ή και διακινούνται μέσω internet". Επιφανειακές ανοησίες, σε μεταβατικές εποχές που η κοινή γνώμη σχετικά με το θέμα είναι ακόμη εύπλαστη, μέχρις ότου αποκατασταθούν οι όποιες ισορροπίες.

Το θέμα είναι αλλού: τα blog αποτελούν εν δυνάμει "ενοχλητικό" μέσο έκφρασης το οποίο απειλεί τις ισορροπίες στη διαχείριση της ενημέρωσης, όπως τουλάχιστον εμείς μάθαμε να την βιώνουμε. Η αμφισβήτηση της αλήθειας των ειδήσεων των 8, ο ενίοτε επιθετικός σαρκασμός, και η γυμνή παρουσίαση μιας άλλης πραγματικότητας, κάποιες φορές ομολογουμένως με υπερβάλλοντα ζήλο, δεν μπορούν να αφήνονται να αποκτούν μέρα με τη μέρα ολοένα και περισσότερους μετρήσιμους αναγνώστες. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την υπεράσπιση της εντός ή εκτός εισαγωγικών αλήθειας, αλλά και με τη διαχείριση της εξουσίας και των χρημάτων της διαφήμισης. Αυτά είναι που ενοχλούν τους εντεταλμένους της σημερινής τάξης της εξουσίας της ενημέρωσης.

Όχι πως στα blog δεν υπάρχει υλικό κακής ποιότητας ή ότι δεν καταγράφονται ευτελείς ως προς το περιεχόμενο, το ύφος και τον τρόπο διεξαγωγής συζητήσεις. Όλα αυτά συμβαίνουν, όπως συμβαίνουν και στον πραγματικό κόσμο. Το internet, όπως παλιότερα η τυπογραφία, το ταχυδρομείο, ο τηλέγραφος, το ραδιόφωνο, το τηλέφωνο και η τηλεόραση, αποτελεί μέσο διάδοσης του "καλού" αλλά και του "κακού". Του λόγου των "πιστών" αλλά και των "άπιστων". Πεδίο σταυροφοριών κάθε είδους, σήμερα πλέον για κάθε επίδοξο σταυροφόρο και όχι μόνο για όποιον είναι μυημένος σε εκείνες τις απόξενες τεχνικές έννοιες της περασμένης δεκαετίας. Αυτά φοβίζουν αρκετά τους κυρίαρχους του παιχνιδιού της ενημέρωσης και ίσως περισσότερο τους κάθε είδους παρουσιαστές και αναλυτές ειδήσεων. Για τους μεν πρώτους, η ισορροπία θα αποκατασταθεί αργά ή γρήγορα, ενώ η καριέρα κάποιων από τους δεύτερους ίσως χρειαστεί να εξελιχθεί.

Η αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων είναι πως το λεγόμενο φαινόμενο των blog έχει τη δυναμική να προωθήσει έναν ελεύθερο και άμεσο διάλογο μεταξύ των παγκόσμιων πολιτών. Οι ίδιοι όροι ενημέρωσης και Παιδείας που πρέπει να πληροί κανείς για να συμμετάσχει σε μια δια ζώσης συζήτηση, ισχύουν και στο χώρο των blog. Οι ίδιες "μάχες" ενάντια στη μετριότητα και τον αναλφαβητισμό πρέπει να δοθούν, κάποιες φορές με επιπλέον αντίπαλο τη θρασύδειλη επιθετικότητα της ανωνυμίας. Μόνο που "εκεί" δεν υπάρχουν διαιτητές που να έχουν εκ των προτέρων άποψη για την έκβαση των συζητήσεων, για το πότε αρχίζει, πότε και με ποιο τρόπο κλείνει κάθε θέμα, και αυτό είναι φυσικό να μην αρέσει σε όλους. Τα υπόλοιπα, ας τα πούμε online…