Ενοικιάζεται

[Περιοδικό ne.o. - Νοέμβριος 2003]

Οδηγώντας στις κεντρικές λεωφόρους εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι μία λέξη περιγράφει την κατάσταση των επαγγελματικών χώρων: η λέξη "ενοικιάζεται". Γραφεία μέχρι ολόκληρα κτίρια διατίθενται προς ενοικίαση για επαγγελματική χρήση, η δε αίσθησή μας είναι ότι ελευθερώνονται με μεγαλύτερους ρυθμούς από τους συνηθισμένους ρυθμούς πτητικότητας των επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Χώροι που δεν χτίστηκαν εχτές αλλά ελευθερώθηκαν από τους ενοικιαστές στους στα πλαίσια της συρρίκνωσης ή και εγκατάλειψης της επαγγελματικής δραστηριότητας και που πολλοί από αυτούς στέγαζαν πάσης φύσεως υπηρεσίες και εμπορικές δραστηριότητες σχετικές με τις νέες τεχνολογίες και την e-οικονομία.

Πού πήγαν αυτές οι δραστηριότητες; Γιατί τα κτίρια που τις στέγαζαν ενοικιάζονται; Ηταν λάθος σχεδιασμένες εξ αρχής, δεν βρήκαν έδαφος να αναπτυχθούν, υπέκυψαν στον ανταγωνισμό; Τι ακριβώς συνέβη; Και τα τρία, θα πει κανείς, επιβεβαιώνοντας το ότι οι νέες συνθήκες του επιχειρείν τρέχουν πολύ γρήγορα τον χρόνο. Εξάλλου, το φαινόμενο δεν θα ήταν ανησυχητικό αν τους χώρους που αδειάζουν κατελάμβαναν οι επόμενοι επιχειρηματίες, τόσο γρήγορα που το "ενοικιάζεται" να μη γίνεται αντιληπτό από τον περιστασιακό περιπατητή. Ομως αυτό δεν συμβαίνει και ο παρατηρητής θα εντοπίσει ότι οι "αλυσίδες" που θα μας έκαναν ευτυχισμένους με την τεχνολογία εγκαταλείπουν άτακτα τους χώρους τους, ότι τα "υπολογιστές-περιφερειακά-αναλώσιμα" δεν είναι παντού βιώσιμα ως επιχειρήσεις, όπως και αρκετά από τα "προγράμματα-λογισμικό-λύσεις", αλλά και άλλες εταιρίες που επίτηδες δεν διαθέτουν πινακίδα ορατή από τον περαστικό και ασχολούνται με "υπηρεσίες" πάσης φύσεως, σύμφωνα ή όχι σύμφωνα με το γνωστό ανέκδοτο με τον βοσκό και τον Σύμβουλο.

Κανείς, ασφαλώς, δεν μπορεί να χαίρεται γι αυτή την κατάσταση. Πρέπει, όμως, να βγάζει τα συμπεράσματά του, χωρίς προκαταλήψεις και αξιώματα του τύπου "φταίνε όλοι οι άλλοι αντικειμενικοί και υποκειμενικοί παράγοντες εκτός από την εταιρική πολιτική". Πόσα, πλέον, αναλώσιμα θα μπορούσαν να πουληθούν; Πόσοι υπολογιστές από καταστήματα που το σημαντικότερο εργαλείο της δουλειάς τους είναι το τηλέφωνο; Πόσοι σύμβουλοι θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν, συμβουλεύοντας άλλους για κάτι που οι ίδιοι ποτέ δεν άσκησαν ως επάγγελμα σε πραγματικά ανταγωνιστικό περιβάλλον; Πόσοι μεταπωλητές συστημάτων, λογισμικού, ολοκληρωμένων λύσεων, προστιθέμενης αξίας και άλλων πολλών ακρωνυμίων που περιγράφουν με άλλα ονόματα το ίδιο τίποτα, θα μπορούσαν να επιβιώσουν; Για πόσο διάστημα τα συγχωνευόμενα κενά θα ήταν κάτι περισσότερο από κενά; Και τελικά, οι εταιρίες-πελάτες όλων αυτών, πάσχουν από εκείνα που πουλούσαν αυτοί που κλείνουν και θα πουλάνε μάλλον και αυτοί που θα ανοίξουν στη θέση τους, ή μήπως έχουν άλλα σημαντικά προβλήματα;

Οι απαντήσεις αρχίζουν σήμερα να γίνονται αντιληπτές από αρκετούς, άσχετα από το ποιοι και πότε το παραδέχονται. Οι πραγματικές επιχειρήσεις, εκείνες των οποίων τα χέρια είναι δεμένα από άλλους ουσιαστικούς παράγοντες και όχι από την έλλειψη του "νέου" εκτυπωτή, του "νέου" business server και του "νέου" ERP (τέως λογιστηρίου, μισθοδοσίας, αποθήκης, κλπ), έχουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι τους λύνουν οι πωλητές και οι σύμβουλοι του ανέκδοτου με τον βοσκό.

Ολοι αυτοί, τελικά, απλά τους υπόσχονται την παλιά λύση που μόνο λύση νέας οικονομίας δεν είναι, ότι δηλαδή αν αγοράσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που μεταπωλούν, θα χρειαστούν λιγότερους εργαζόμενους για να κάνουν την ίδια δουλειά. Μέχρι εκεί φτάνουν και, δυστυχώς, με σύμμαχο την άγνοια (;) ότι ήδη στην Ελλάδα το κόστος του εργαζόμενου είναι το μικρότερο της Ευρώπης (των 15), ξεχνούν ότι ακριβώς η "δουλειά" είναι που λείπει και όχι το κόστος αυτού που θα την κάνει. Οσο αυτό δεν γίνεται αντιληπτό από τους επιχειρηματίες και την Πολιτεία το φαινόμενο θα παίρνει έκταση και στους κεντρικούς δρόμους θα μένουν μόνο οι αλυσίδες ξένων καταστημάτων, οι δε "ακριβοί" εργαζόμενοι θα επιστρέψουν σε εργασιακές συνθήκες άλλων εποχών. Οι χώροι τέλος, μπορούν να ελπίζουν ότι θα γίνουν κάποιου είδους "entertainment park", και "club" όπως έγιναν τα πάλαι ποτέ εργοστάσια, για να στεγάζουν τους φοιτητές των δεκάδων νέων πανεπιστημίων. Οσο για την πινακίδα που αρμόζει στο όλο οικοδόμημα, δεν είναι το "ενοικιάζεται", αλλά το "πωλείται".