Το "τιμημένο"

[Περιοδικό ne.o. - Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2004]

Η Ολυμπιακή επικαιρότητα σκέπασε το θόρυβο των πανηγυρισμών από τη νίκη της Εθνικής στο Πανευρωπαϊκό. Σκέπασε, επίσης, την ανεκδιήγητη παρουσία των πολιτικών και λοιπών ηγετών μας στο Παναθηναϊκό στάδιο, συμπεριφορά που πάνω στον πυρετό της χαράς είχε ούτως ή άλλως μικρή σημασία. Εμεινε μόνο το περιβόητο "σήκωσέ το", το οποίο, σε πλήθος παραλλαγών έγινε ringtone, CD single και καλοκαιρινό μπλουζάκι. Στο μυαλό κάποιων, έμεινε επίσης ένα ερώτημα: Πού πήγε εκείνη η εσωτερική δύναμη, η Πίστη στη συλλογική δουλειά που μπορεί να φέρνει τέτοιες διακρίσεις και σε άλλα πεδία;

Το ερώτημα εύλογο, μιας και ακούμε και συχνά αναμεταδίδουμε διατυπώσεις σχετικά με την αριστεία των Ελλήνων σπουδαστών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού και αλλού, όμως το συνολικό και συλλογικό αποτέλεσμα για τη χώρα μας είναι αξιοθρήνητο: είμαστε "καλοί" καταναλωτές ερευνητικών κονδυλίων, λ.χ., όμως στο παγκοσμιοποιημένο πρωτάθλημα της συλλογικής επιστημονικής και τεχνικής αριστείας, ίσως δεν φτάνουμε καν στους προκριματικούς. Αυτά είναι γνωστά στους ανθρώπους της πληροφορικής και της νέας οικονομίας και δεν είναι το καλοκαιρινό μας θέμα. Αυτό τον Αύγουστο, θα αναζητήσουμε την απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε.

Ισως, λοιπόν, η Πίστη στην ποιότητα και τη συλλογική και αποτελεσματική δουλειά να χάθηκε μαζί με την ντροπή από τα μάτια των αδιάβαστων μαθητών όταν η δασκάλα τους σήκωνε στον πίνακα. Ισως να την εξαφάνισε το εκπαιδευτικό νομοθετικό έργο των εκπροσώπων μας, όταν σε όλες τις βαθμίδες θεσμοθετούσε σχολεία χωρίς τιμωρίες και χωρίς ανταμοιβές, σχολεία που όλοι ανεξαιρέτως θα τα τελειώσουν εκτός αν τα εγκαταλείψουν με τη θέλησή τους. Σχολεία που θεωρούν τον κόπο "αντιπαιδαγωγικό", που δεν αφήνουν μαθητή στην ίδια τάξη ακόμη και αν δεν ξέρει να γράφει το όνομά του, σχολεία που από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού διδάσκουν το "δε βαριέσαι", το "δεν υπάρχει τιμωρία" και το "η επιτυχία βρίσκεται αλλού". Η πρώτη μας εκδοχή είναι ότι η πίστη χάθηκε σε εκείνο το αέναο νομοθετικό έργο και μετατράπηκε σε "πανηγυρισμούς" όσων "κατακτούσαν την πρόοδο" και "έφερναν την αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα".

Ισως η Πίστη στις δυνάμεις μας να χάθηκε μαζί με τα "Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα" ή καλύτερα να μετατράπηκε σε χαρά από τις αποζημιώσεις για το θάψιμο της παραγωγής των αγροτών, σε χαμόγελα όσων έκτισαν τα ερειπωμένα εργοστάσια-φαντάσματα κάπου στη Θράκη και γενικά σε ικανοποίηση από τις πάσης φύσεως εφαρμογές των "αναπτυξιακών νόμων" της "Αλλαγής". Η δεύτερη εκδοχή μας είναι ότι η Πίστη μετατράπηκε σε χαμόγελα (και όχι μόνο) παντός είδους "εκπροσώπων" και "σωτήρων" των πολλών. Σε χαμόγελα και θέσεις στα πάσης φύσεως κατ' όνομα και μόνον "συλλογικά όργανα", τα οποία έσπειραν το σπόρο της ευκολίας και της ανεμελιάς στους ανθρώπους του μόχθου, χωρίς να τους λένε ότι όλα αυτά ήταν δανεικά στο δικό τους όνομα, και οδηγώντας τους σε αυτό που ξέρουμε ότι έφτασε να είναι και η ύπαιθρος και η βιομηχανία στη χώρα μας.

Ισως, πάλι, η Πίστη να χάθηκε στα πιο "σοφιστικέ" προγράμματα που ακολούθησαν. Στις "εθνικές στρατηγικές", στα "ολοκληρωμένα συστήματα" στην "καινοτομία", στην "ανταγωνιστικότητα", στην "επιχειρηματικότητα", στα "ΤΔΕ", στα "ΟΠΣ", στα "υποπρογράμματα" και σε πλήθος άλλων αξιοθρήνητων και κενών όρων που χρησιμοποιήθηκαν δυστυχώς για την εκπόρνευση συνειδήσεων και πρακτικών. Η τρίτη εκδοχή μας είναι ότι η Πίστη μετατράπηκε σε υποκρισία ότι "κάνουμε πολλά" ενώ ξέρουμε καλά ότι κάνουμε ελάχιστα, σε "παραδοτέα" και σε δήθεν "βιώσιμα ολοκληρωμένα πλαίσια" διαχείρισης του πολυμεσικού κενού μας.

Ισως να ευσταθούν και πολλές άλλες εκδοχές. Ισως η Πίστη να χάθηκε στις τύψεις μας που αφήσαμε όλα αυτά και άλλα πολλά να γίνουν. Η αυθόρμητη συλλογική αντίδραση για το "τιμημένο", δείχνει ότι κατά βάθος υπάρχουμε, ελπίζουμε, ότι κάτι μέσα μας θέλει να έχουμε υπόσταση, έστω και μόνο εκεί που μας επιτρέπεται. Το αν θα το επιτύχουμε εξαρτάται μόνο από την αποφασιστικότητα και τον κόπο που θα εναποθέσουμε σε αυτό που οι επαγγελματίες "εκπρόσωποι" αποκαλούν μέλλον μας. Προς το παρόν, ας κάνουμε διακοπές.